مشکلات بخش کشاورزی اعم از اجرای لاک‌پشتی الگوی کشت، مصرف بالای آب به دلیل خردشدن اراضی، کشاورزی سنتی و غیرعلمی، فراوانی یا کمبود محصول در فصول مختلف سال، نبود صنایع تبدیلی و بسته‌بندی مناسب برای صادرات و نبود آمار دقیق از میزان تولید، مصرف و صادرات، همگی با پیاده‌سازی کشاورزی علمی منطبق با علم روز دنیا مرتفع می‌شود.
به گزارش آب و غذا به نقل از جوان آنلاین ، کشاورزی ایران گر چه قدمت دیرینه‌ای دارد، اما انتقال تجربیات و روش‌های کشت در طول سال‌های متمادی به صورت سنتی و وراثتی صورت گرفته و در این حوزه از دانش روز چندان بهره‌ای برده نشده است. این بیگانگی بخش کشاورزی ایران با دانش روز موجود در این حوزه در حالی رخ می‌دهد که ۵/۲ درصد مقالات کشاورزی جهان مربوط به سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی ایران است. این افتخار باید در پای ساقه گندم، تولید بذر و نهاده، فناوری واحد تولیدی و همه زیربخش‌های کشاورزی تزریق شود و میوه آن که بهره‌وری و فراوانی تولید با منابع محدود است، شاکله امنیت غذایی پایدار را بسازد. ورود تحقیقات بخش کشاورزی به مزرعه موضوعی است که وزیر جهاد بر آن تأکید دارد و معتقد است دانش از چاردیواری مراکز تحقیقاتی باید بیرون آید.
مشکلات بخش کشاورزی اعم از اجرای لاک‌پشتی الگوی کشت، مصرف بالای آب به دلیل خردشدن اراضی، کشاورزی سنتی و غیرعلمی، فراوانی یا کمبود محصول در فصول مختلف سال، نبود صنایع تبدیلی و بسته‌بندی مناسب برای صادرات و نبود آمار دقیق از میزان تولید، مصرف و صادرات، همگی با پیاده‌سازی کشاورزی علمی منطبق با علم روز دنیا مرتفع می‌شود. هر ساله تعداد قابل توجهی دانشجو در رشته کشاورزی در گرایش‌های مختلف پذیرفته می‌شوند. با وجود این، انفصال میان زمین‌های کشاورزی و دانشگاه‌ها سبب شده است از یک سو کشاورزان از دانش روز در این حوزه بی‌نصیب بمانند و از سوی دیگر، هر ساله بر خیل فارغ‌التحصیلان بیکار در رشته کشاورزی افزوده شود، علاوه بر این بخش زیادی از تحقیقات انجام‌شده در بخش کشاورزی به گزارش و مقاله تبدیل می‌شود و به مرحله اجرا نمی‌رسد. صاحبنظران معتقدند فلسفه تحقیقات رفع مشکلات کشاورزی است. تحقیقات نباید به سمتی برود که هدف از آن تنها تهیه گزارش و مقاله باشد و مشکلات کشاورزی همچنان پابرجا بماند، متأسفانه به دلیل نبود اراده و همت به رغم وجود امکانات کافی در این بخش، ردپای تحقیقات در مزارع و باغات کمرنگ است.
امروزه با پدیده تغییرات اقلیمی مواجه هستیم که یک مورد آن خشکسالی برای بخش کشاورزی است و باید فعالیت‌های تحقیقاتی در این زمینه صورت گیرد تا پایداری و استمرار تولید حفظ شود. کمبود منابع آبی جزو چالش‌های جدی حوزه کشاورزی و یکی از تهدیداتی است که با آن مواجه هستیم. به عنوان مثال امسال اثرات کمبود منابع آبی را در حوزه برنج مشاهده می‌کنیم که نمونه بارز آن خشکسالی امسال در زراعت برنج است. چنانچه تحقیقات انجام‌شده در مرکز تحقیقات وزارت جهاد کشاورزی وارد مزارع کشاورزی شود، می‌توان با روش‌های علمی مصرف آب را در این بخش کاهش داد، ضمن اینکه میزان تولید نیز چندین برابر افزایش می‌یابد.
تحقیقات کشاورزی به جای اجرا در‌مزرعه مقاله می‌شوند
متأسفانه بیشتر تحقیقات کشاورزی در عرصه عمل مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، باید از آزمایشگاه‌محوری و مقاله‌محوری خارج شویم. با توجه به نیاز‌های مختلف غذایی کشور باید از تمام ظرفیت‌ها از جمله دانشگاه‌ها برای تقویت بخش کشاورزی بهره گرفت. در تولید بذور هیبرید محصولات کشاورزی از دنیا عقب هستیم، باید در تولید بعضی از بذور محصولات همچون برنج و کلزا کار بیشتری انجام شود که نیاز است در دانشگاه‌ها روی هیبرید محصولات کار کنند، از این رو انتظار می‌رود برای ارتقای امنیت غذایی کشور، دانشگاه‌ها به کمک بخش کشاورزی بیایند. برای برون‌رفت از این مشکل باید مقاله‌محوری تبدیل به انتقال فناوری در سطح مزرعه شود، ضمن آنکه کشاورزمحوری در نگاه نخست قرار گیرد. باید نتایج یافته‌های علمی را از سطح آزمایشگاه و تحقیق به بخش کشاورزی انتقال دهیم و به اجرا درآوریم تا شاهد تغییر و تحول در این بخش باشیم. کارشناسان بخش کشاورزی معتقدند تولید بذر هیبریدی در کشاورزی مدرن رایج است. استفاده از این بذر‌ها یکی از عوامل اصلی افزایش چشمگیر تولید کشاورزی در نیمه آخر قرن بیستم است، از این رو آینده کشاورزی روی محصولات هیبرید خواهد بود و بذور آبی کم‌کم از دسترس خارج می‌شود، ضمن آنکه در بذر و تولید سویا خیلی عقب هستیم. باید جامع‌نگری در تحقیقات کشاورزی را دوباره شروع کنیم و اگر یک محقق، یک نوع بذر را معرفی می‌کند، باید نوع سم و کود متناسب با آن، زمان کاشت و میزان آبیاری را نیز بداند و به بهره‌بردار معرفی کند تا کشاورز دچار مشکل نشود.
وزیر جهاد کشاورزی: دانش را از‌چاردیواری مراکز تحقیقاتی بیرون آورید
وزیر جهاد کشاورزی در نشستی با رئیس، معاونان و رؤسای مؤسسات تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی ایران (تات) با اشاره به اینکه وزارت جهادکشاورزی متولی سفره و معیشت مردم است و باید غذای سالم و کافی را در اختیار جامعه قرار دهد، می‌گوید: ۱۲قلم محصول اساسی کشاورزی داریم که باید این محصولات را با توجه به اقلیم خشک و نیمه‌خشک، محدودیت منابع آب و خاک و عقب‌ماندگی در سرمایه‌گذاری کشاورزی تولید کنیم. محمدعلی نیکبخت با تأکید بر پیشرفت کشاورزی به رغم محدودیت‌های موجود می‌افزاید: ما راهی به جز کشاورزی دانش‌بنیان برای افزایش بهره‌وری نداریم و در راه رسیدن به آن ناگزیر از عملیاتی ساختن و کاربردی کردن تحقیق، پژوهش و کشاندن دانش به عرصه مزارع هستیم.
۵/۲ درصد مقالات کشاورزی جهان مربوط به تات است و این افتخار بزرگی برای ایران است، این افتخار باید در پای ساقه گندم، تولید بذر و نهاده، فناوری واحد تولیدی و همه زیربخش‌های کشاورزی تزریق شود و میوه آن که بهره‌وری و فراوانی تولید با منابع محدود است، شاکله امنیت غذایی پایدار را بسازد.
نیکبخت دانش‌بنیان‌کردن کشاورزی و افزایش بهره‌وری را خواست رهبری و مطالبه رئیس دولت می‌داند و می‌گوید: علم را از چاردیواری مراکز تحقیقاتی و پژوهشی بیرون آورید و ردپای تات را در جای‌جای زیربخش‌های کشاورزی باقی گذارید. وزیر جهادکشاورزی تأکید می‌کند: باید از ظرفیت دانشگاهی، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، سازمان انرژی اتمی، هنرستان‌های آموزش و پرورش و کشاورزان پیشرو استفاده شود و همبستگی مبارک اجرا و تحقیق، گره‌گشای مشکلات کشاورزی کشور است. در این نشست، استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان کشاورزی و نخبگان فعال در این بخش و اقتصادی‌شدن آنان از راه فروش دانش و فناوری، دیگر توصیه نیکبخت به مسئولان سازمان تات بود.
«الگوی کشت» کلید رفع مشکلات بخش کشاورزی
فعالان بخش کشاورزی می‌گویند: کاربردی‌شدن تحقیقات در جهت رفع وابستگی‌ها می‌تواند نقش بسزایی داشته باشد، به شرطی که پیاده‌سازی الگوی کشت برای تمامی محصولات کشاورزی انجام گیرد چراکه این سرعت لاک‌پشتی در اجرای الگوی کشت به هیچ وجه قابل قبول نیست. طرح الگوی کشت ۱۰ سال پیش قرار بود اجرا شود و وزارت جهاد کشاورزی به کشاورزان بگوید در چه مناطقی، چه نوع محصول و به چه میزان کشت کنند، برنامه صادرات هم باشد، با وجود این هر ساله گزارش‌هایی از دورریزی محصولات کشاورزان از گوجه و خیار گرفته تا سیب‌زمینی و هندوانه وجود دارد.
به گفته کارشناسان، اجرایی‌نشدن طرح الگوی کشت که قرار بود پایانی بر مشکلات تولید و بازار کشاورزان باشد، امسال اثر خود را در کشاورزان صیفی‌کار گذاشت و آن‌ها مجبور شدند محصول خود را به ارزش میلیارد‌ها تومان دور بریزند. به گزارش فارس، در حالی که وزارت جهاد کشاورزی شعارش همواره این بوده است که «بذری در خاک نمی‌کاریم، مگر اینکه مشتری برایش باشد»، گزارش رسیده از استان کرمان حاکی است صیفی‌کاران، محصول خیار بسته‌های ۴۰ کیلویی را از کامیون پایین می‌ریزند و می‌گویند مشتری ندارد.
ابراهیم نیازی، کارشناس کشاورزی می‌گوید: این گونه مشکلات کشاورزان به عدم‌اجرای طرح الگوی کشت برمی‌گردد که پس از یک دهه کشت بدون برنامه ادامه دارد و موجب می‌شود عرضه و تقاضا به هم بریزد، یک سال با کمبود و یک سال با بیش‌بود محصول مواجهیم.