معاون آموزش و ترویج سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات) با بیان اینکه در بحث حفاظت خاک کشاورزی با چالش جدی تغییر کاربری اراضی مرغوب روبه‌رو هستیم، گفت: ۲۰۰ هزار هکتار از اراضی مرغوب کشاورزی در هفت کلانشهر کشور تغییرکاربری مشهود داشته است.
به گزارش آب و غذا به نقل از مهر ، «محمد مهدی قاسمی» در مراسم آغاز هشتمین کاروان ترویج بهره وری ویژه الگوی کشت ملی (سنجش، پایش و مدیریت خاک) در محل موسسه تحقیقات، آموزش و ترویج (تات)، افزود: این تغییر کاربری ها بین سالهای ۱۳۳۴ تا ۱۳۸۰ در هفت کلانشهر از جمله تهران، البرز، اصفهان، مشهد ، اهواز، شیراز و تبریز رخ داده است که تهدیدی برای خاک و اراضی کشاورزی است.
خاک ثروت بین نسلی در بستر کشت و تولید کشاورزی است که باید بتوانیم عرصه ها را برای آیندگان حفظ کنیم.
سازمان فائو ۱۱ کارکرد برای خاک از جمله تامین غذا، پوشاک و سوخت ، تصفیه آب، زنجیره کربن، پالایش سموم، آلاینده‌ها، چرخه مواد غذایی، مهار زیستگاه جانداران، مهار سیل، خاستگاه منابع ژنتیکی و دارویی، زیربنای سازه‌های انسان ساخت و حفظ میراث فرهنگی را برشمرده است.
قاسمی با بیان اینکه از این رو کارکرد مهم خاک نقش مهمی در امنیت غذایی و تامین غذا دارد گفت: خاک برای بخش کشاورزی مهم است بنابراین بحث سلامت خاک برای ما اهمیت ویژه ای دارد زیرا امروزه مباحثی همچون فرسایش، آلودگی، کاهش تنوع زیستی، تاثیرگذار است.
تنها ۱.۲ میلیون هکتار اراضی کشاورزی کشور مرغوب است
طبق آمارها ۱۶۵ میلیون هکتار کل اراضی کشور است که از این میزان ۱۸.۵ میلیون هکتار در چرخه کشاورزی است و از این میزان نیز ۱۴.۵ میلیون هکتار زیر کشت سالانه بخش کشاورزی که ۸ میلیون هکتار یعنی ۹۰ درصد آن اراضی آبی است .
۱.۲ میلیون هکتار از این میزان کلاس ۱ و فاقد محدودیت کشت است و مابقی دارای محدودیت‌های کشت همچون شوری، داشتن سنگریزه، عمق کم و تراکم است.
قاسمی، تغییر کاربری اراضی کشاورزی، فرسایش خاک، افزایش شوری، کمبود مواد آلی، کاهش حاصلخیزی خاک، آلودگی خاک، فقر تنوع زیستی خاک را از چالش های مهم برشمرد و گفت: تمامی این موارد روی کمیت و کیفیت منابع خاک کشور تاثیر دارد و این منبع ارزشمند را تهدید می کند.
قانون حفظ کاربری اراضی کشاورزی نیاز به اصلاحات دارد تا اراضی کلاس یک تا چهار را که در تولیدات کشاورزی است حتی در حریم شهر و روستاها را اجازه تغییرکاربری ندهیم تشدید قابل توجه مجازات را در نظر بگیریم.
۱ تا ۴ میلیارد تن فرسایش خاکی، آبی و بادی در سال رخ می دهد
در فرسایش خاک، آبی و بادی عواملی هستند که روی اراضی خاک تاثیر منفی دارد ما از یک تا چهار میلیارد تن بحث فرسایش خاک داریم که میانگین کشوری آن عملا حدود ۳۰ تن هکتار در سال است.
در فرسایش بادی نیز سالانه ۳۰۴ میلیون تن در مساحتی بالغ بر ۲۰ میلیون هکتار به طور میانگین ۱۵ تن درهکتار رخ می دهد که استان های خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، کرمان بیشترین سهم را دارند.
بیش از ۲۰ درصد تولیدات زراعی جهان تحت تاثیر شوری خاک است
وی درباره شوری خاک نیز گفت: به طور متوسط باعث عامل کاهش ۲۰ درصد تولید محصولات زراعی در جهان است که تغییراتش بین ۱۸ تا ۴۰ درصد است که به ازای شوری بیش از ۱۰ دسی زیمنس بر متر ۲۱۷ کیلوگرم در هکتار محصول گندم را کاهش می دهد.