مطابق با شاخص عملکرد محیط زیستی (EPI) سال۲۰۲۴ که توسط مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی تحت بررسی قرار گرفت، در بخش سرزندگی بوم سازگان، ایران صرفا در زیرگروه شیلات رتبه مناسب (۶۳) را کسب کرد.
به گزارش آب و غذا به نقل از مهر ، در گزارش منتشر شده توسط مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با عنوان «ارزیابی جایگاه محیط زیستی ایران در شاخص‌های بین‌المللی» شاخص عملکرد محیط زیستی کشورمان در سال جاری تا حدودی بهبود یافته و از رتبه ۱۳۳ در سال ۲۰۲۲ به رتبه ۱۱۲ در سال ۲۰۲۴ ارتقا یافته است.
بر اساس این گزارش، در بخش سرزندگی بوم سازگان، کشورمان صرفاً در زیرگروه شیلات رتبه مناسبی (۶۳) کسب کرده است اما در زیرگروه کشاورزی به ویژه نماگر عملکردی نسبی محصول وضعیت مطلوبی ندارد و در این بخش مصر و عربستان بالاتر از ایران بوده و ترکیه نیز وضعیت مطلوبی ندارد.
مقایسه سرانه ردپای بوم‌شناختی و ظرفیت زیستی در بخش‌های مختلف نشان می‌دهد که ایران در بخش‌های زمین زراعی و چراگاه فراتر از ظرفیت زیستی خود، ردپا داشته و در مقابل در بخش ماهیگیری و جنگل کمتر از ظرفیت زیستی خود بهره‌برداری کرده که باعث وضعیت پایداری شده است.
این گزارش با هدف سرزندگی اکوسیستم در بررسی زیرگروه شیلات نماگر وضعیت ذخایر آبزیان را دارای وزن ۰،۳ درصد، صید آبزیان دورریخته شده را دارای وزن ۰،۴ درصد، صید ترال در منطقه انحصاری اقتصادی را دارای وزن ۰،۵ درصد، نماگر تروفیک دریایی منطقه‌ای را دارای وزن ۰،۱ درصد و صید ترال در اقیانوس‌ها را دارای وزن ۰،۷ درصد برآورد کرده است.
در حوزه جایگاه ایران در شاخص عملکرد محیط زیستی نیز این گزارش با اشاره به سرزندگی بوم‌سازگان اضافه کرده است که تغییر در معیارهای نمره‌دهی در بخش شیلات باعث شده است تا به رقم رشد ۳۹.۹ درصدی نمره ایران در این بخش نسبت به دوره پیشین بهبود یافته و کشورمان را در رتبه نخست بین کشورهای مصر، ترکیه و عربستان در سال ۲۰۲۴ قرار دهد.
در این میان اقداماتی نظیر مدیریت درست صید ترال که به واسطه تلاش‌های انجام شده در مجلس و دولت، سبب شده تا ایران در زمینه وضعیت ذخایر آبزیان با ۲۴ پله صعود به رتبه ۱۷ دنیا و رتبه نخست خاورمیانه دست یابد.
در بخش دیگری از این گزارش، مقایسه و ارزیابی جایگاه ایران با برخی کشورهای منطقه در شاخص عملکرد محیط زیست بررسی شده که کشورمان در حوزه حفاظت از مناطق کلیدی تنوع زیستی دریایی دارای نمره ۶۶،۴ و رتبه ۳۹ بوده که طی ده سال اخیر تغییراتی نداشته است.
همچنین در حوزه حفاظت از زیست‌گاه‌های دریایی به نمره ۲۲.۲ و رتبه ۶۹ دست یافته‌ایم. شدت حفاظت دریایی نیز دارای نمره ۱۰۰ و رتبه یک بوده است.
شیلات در بوم سازگان به نمره ۶۳ دست یافت
در مجموع حوزه شیلات به نمره ۶۳،۳ و رتبه ۶۳ دست یافته که تغییرات ده ساله آن معادل ۲،۱ درصد است و در بین کشورهای عربستان که دارای رتبه ۵۶، مصر دارای رتبه ۳۲،۴ و ترکیه که دارای رتبه ۵۰ است، کشورمان بالاترین رتبه را از آن خود کرده است.
این گزارش وضعیت ذخایر آبزیان را دارای نمره ۷۶،۵ و رتبه ۱۷، حوزه آبزیان صید شده دور ریخته شده را دارای نمره ۶۲،۶ و رتبه ۵۳، صید ترال در منطقه انحصاری اقتصادی را دارای نمره ۵۸،۴ و رتبه ۶۷، صید ترال در اقیانوس‌ها را دارای نمره ۶۷،۸ و رتبه ۶۸، نماگر تروفیک دریایی منطقه‌ای را دارای نمره ۲۰،۲ و رتبه ۱۲۷ اعلام کرده است.
لازم به ذکر است؛ در شاخص ردپای بوم‌شناختی و ظرفیت زیستی ایران، عربستان، ترکیه و مصر مورد مقایسه قرار گرفتند که در بخش ماهیگیری کشورمان ۰،۱۳ درصد، عربستان ۰،۰۷، ترکیه ۰،۰۵ و مصر ۰،۶ درصد دارای ظرفیت زیستی بوده‌اند.
این گزارش در میان بسیاری از شاخص‌های نامطلوب که نقاط ضعف در محیط زیست محسوب می‌شود به وجود نقاط قوتی چون وضعیت ذخایر آبزیان اشاره کرده است و در مجموع رتبه ایران در شاخص عملکرد محیط زیستی طی سال ۲۰۲۴ را تا حدودی بهتر از سال‌های قبل ارزیابی کرده به گونه‌ای که از رتبه ۱۳۳ در سال ۲۰۲۲ به رتبه ۱۱۲ در سال جاری ارتقا یافته‌ایم.