معاون توسعه آبزی‌پروری سازمان شیلات ایران، از تولید ۳۲۳ میلیون عدد تخم چشم‌زده ماهی در ۵۰ مرکز تکثیر در کشور خبر داد و گفت: این میزان تولید ۶۱ درصد نیاز کشور را تامین می‌کند.
به نقل از وزارت جهاد کشاورزی، مهدی شکوری، معاون توسعه آبزی‌پروری درباره وضعیت تولید تخم چشم‌زده در کشور گفت: در سال ۱۴۰۱ تعداد ۵۰ مرکز تکثیر در ۱۲ استان کشور نسبت به تولید تخم چشم‌زده اقدام کردند و موفق به تولید ۳۲۳ میلیون عدد تخم چشم‌زده ماهی شدند، این میزان تولید ۶۱ درصد نیاز کشور را تأمین می‌کند و بقیه از مسیر واردات تأمین خواهد شد.
از ۳۲۳ میلیون عدد تخم چشم‌زده تولید شده در کشور، ۲۷۹ میلیون عدد (۸۶ درصد) تخم تمام ماده، ۳۹ میلیون عدد (۱۲ درصد) تخم معمولی و ۵ هزار عدد (۲ درصد) تخم تریپلوئید ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان تولید شده است.
بر اساس برنامه تحولی، میزان تولید ماهیان سردابی در سال ۱۴۰۲ حدود ۲۱۲ هزار تن خواهد بود که برای تأمین بچه‌ماهی مزارع سردابی کشور در سال جاری، نیاز به ۵۳۰ میلیون عدد تخم چشم زده پیش‌بینی می‌شود.
این مقام مسئول در ادامه به برنامه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت سازمان شیلات ایران برای افزایش کیفیت تخم چشم‌زده داخلی و کاهش وابستگی به واردات اشاره کرد و گفت: در بحث اقدامات کوتاه‌مدت به‌منظور افزایش تولید تخم چشم‌زده باکیفیت در مراکز تکثیر داخلی، تفاهم‌نامه‌های همکاری با مراکز علمی دانشگاهی کشور برای توانمندسازی مراکز تکثیر و تولید تخم چشم‌زده ماهی، با هدف تولید تخم تمام ماده، که رشد بیشتری نسبت به تخم معمولی دارد، امضا شد.
با همکاری علمی دانشگاه صنعتی اصفهان از سال ۱۳۹۵، با استفاده از نرهای تغییر جنسیت داده در پنج مرکز تکثیر کشور، تخم تمام ماده در ایران تولید شده است و به تدریج در سایر مراکز تکثیر کشور نیز، تخم تمام ماده جایگزین تخم معمولی خواهد شد.
شکوری به امضای تفاهم‌نامه همکاری با پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی در سال ۱۴۰۱ اشاره کرد و گفت: در چارچوب این تفاهم‌نامه، مقدمات لازم برای مساعدت علمی به بخش خصوصی و انتقال دانش فنی و فناوری‌های روزآمد تولید تخم چشم‌زده ماهی با کیفیت انجام خواهد شد.
همچنین دو مرکز تکثیر تمندر در استان لرستان و مرزن قزل در استان مازندران، با همکاری کشور فرانسه در حال تولید تحت لیسانس تخم چشم‌زده تمام ماده در داخل کشور هستند، مجموع تولید این دو مزرعه، حدود ۷۰ میلیون عدد تخم چشم‌زده ماهی است. همچنین مزرعه قزل دانش نهاوند استان همدان با ظرفیت ۲۰۰ میلیون عدد تخم در حال راه‌اندازی و وارد شدن به چرخه تولید تخم چشم‌زده است.
اقدامات بلندمدت نیز از سال ۱۳۹۵ با اجرای پروژه بهبود ژنتیکی ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان در جمهوری اسلامی ایران آغاز و برنامه اصلاح نژاد ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان توسط سازمان شیلات با همکاری سازمان بین‌المللی فائو در قالب برنامه همکاریtcp ، در کشور تدوین و در مرکز شهید باهنر کلاردشت و با همکاری اتحادیه سردابی کشور اجرا خواهد شد.
وی همچنین از برنامه عملیاتی مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور با هدف خودکفایی در مولدسازی و تولید تخم چشم‌زده ماهی قزل‌آلا خبر داد و اعلام کرد: این برنامه به‌منظور خودکفایی کشور در تأمین تخم چشم زده ماهی قزل‌آلا تدوین و مرکز اصلاح نژاد شهید مطهری یاسوج، به منظور انجام این پروژه با بودجه دولتی در حال تجهیز است، با شروع برنامه طی شش سال، کشور از واردات تخم ماهی بی‌نیاز خواهد شد.
به گفته شکوری، در حال حاضر گونه‌های عمده و تجاری ماهیان پرورشی کشور عبارتند از ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان، کپور معمولی، کپور ماهیان چینی (کپور علف‌خوار، کپور نقره‌ای، کپور سرگنده)، خاویاری (فیل ماهی، تاس‌ماهی، سیبری، استرالیاد)، تیلاپیا، میگوی آب شیرین، میگوی پاسفید غربی (وانامی) سی‌باس، و ماهیان زینتی؛ همچنین سازمان شیلات ایران برنامه‌ریزی برای اهلی‌سازی گونه‌های بومی کشور و پرورش ماهیان آزاد دریای خزر، سفید دریای خزر، سوف، هامور، سوکلا، بنی، شیربت، کتان، و غنزه را در دست دارد./مهر