در حالی که برخی از موارد خواب آلودگی ناشی از سبک زندگی نامناسب و ساعات خواب نامنظم است، این عارضه ممکن است یک علامت هشداردهنده از اختلال پرخوابی یا اختلالات خواب دیگر نیز باشد.
به گزارش آب و غذا به نقل از مثبت سبز ، هر اختلال خواب متمایز است و می‌تواند علل، علائم و درمان‌های مختلفی داشته باشد. در ادامه به شما می‌گوییم چه بیماری هایی باعث خواب زیاد می شود.
سندروم کلاین لوین
سندروم کلاین-لوین با دوره‌های مکرر خواب آلودگی شدید مشخص می‌شود که در کنار اختلالات شناختی، روانی، رفتاری و حتی روانپزشکی رخ می‌دهد. هر دوره معمولا حدود ده روز طول می‌کشد و دوره‌های طولانی مدت، چندین هفته تا چند ماه طول می‌کشد. این عارضه اغلب در طی یک دوره 8 تا 12 ساله کاهش می‌یابد.
اولین رخداد دوره سندروم کلاین لوین اغلب با بروز عفونت یا مصرف الکل آغاز می‌شود و دوره‌های بعدی هر 3 ماه یا بیشتر اتفاق می‌افتد (از 1 تا 12 ماه). در طول دوره‌ها، بیماران تا 20 ساعت در روز می‌خوابند و فقط برای غذا خوردن و توالت رفتن بیدار می‌شوند. اما در بین دوره‌ها، بیماران خواب، تغذیه، خلق و خو و عملکرد شناختی طبیعی و عادی دارند. این بیماری در اکثر بیماران در دهه دوم زندگی شروع می‌شود و در مردان شایع‌تر است.
اختلال نارکولپسی
نارکولپسی دو نوع دارد. نارکولپسی نوع 1، یک اختلال عصبی مزمن است که در اثر مقدار ناکافی انتقال دهنده عصبی اورکسین ایجاد می‌شود. پرخوابی و خواب آلودگی یکی از علائم نارکولپسی نوع 1 است. از دیگر علائم آن می‌توان به کاتاپلکسی (ضعف ناگهانی عضلانی)، فلج خواب و توهم اشاره کرد.
نارکولپسی نوع 2 شامل بسیاری از علائم مشابه نوع 1 است؛ اما علائم آن ممکن است شدت کمتری داشته باشد. نارکولپسی نوع 2 شامل کاتاپلکسی نمی‌شود و به دلیل کمبود اورکسین ایجاد نمی‌شود. علت دقیق این اختلال نامشخص است.
شروع این اختلال معمولا در دوران نوجوانی رخ می‌دهد. کاتاپلکسی ممکن است بعدا در طول دوره بیماری در حدود 10٪ از این بیماران ایجاد شود که در آن زمان، بیماری باید به عنوان نارکولپسی نوع 1 طبقه بندی شود.
خواب زیاد در اثر اختلالات روانپزشکی
بسیاری از اختلالات خلقی از جمله افسردگی، اختلال دو قطبی و اختلال افسردگی فصلی می‌توانند باعث پرخوابی شوند. شیوع پرخوابی در اختلال افسردگی اساسی (MDD) در بیش از دو سوم بیماران بزرگسال دیده می‌شود. علائم پرخوابی در بیماران مبتلا به افسردگی دوقطبی (BD) از 23 تا 78 درصد متغیر است. پرخوابی یکی از ویژگی‌های اصلی اختلال عاطفی فصلی است و در دو سوم بیماران دیده می‌شود.
خواب آلودگی ناشی از اختلالات غدد درون ریز و متابولیک
آنسفالوپاتی کبدی، نارسایی غدد فوق کلیوی و لوزالمعده و نارسایی مزمن کلیه می‌تواند با خواب آلودگی همراه باشد. همچنین شرایطی مانند کم کاری تیروئید، کمبود آهن و کمبود ویتامین D نیز به‌عنوان علل احتمالی خستگی و خواب آلودگی پیشنهاد شده‌اند.
خواب زیاد در اختلالات نورودژنراتیو
پرخوابی 16 تا 50 درصد از بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون را تحت تأثیر قرار می‌دهد. همچنین تخریب مخچه نخاعی و بیماری هانتینگتون نیز با پرخوابی مرتبط هستند.
پرخوابی پس از ضربه به سر
پرخوابی می‌تواند به عنوان عارضه بعد از آسیب به سر در 27 درصد افراد دیده شود. در مرحله حاد آسیب مغزی تروماتیک متوسط تا شدید، پرخوابی می‌تواند رخ دهد.
خواب آلودگی در شرایط آپنه انسدادی خواب
خواب آلودگی در شرایط آپنه انسدادی خواب (وقفه تنفسی در خواب) معمولا به کمبود خواب مزمن به دلیل تکه تکه شدن خواب نسبت داده می‌شود. در همین راستا، انتظار می‌رود وقتی آپنه تنفسی به اندازه کافی درمان شود، خواب آلودگی بهتر شود.
با این حال، بخشی از مردم علیرغم درمان کافی، خواب‌آلود باقی می‌مانند. یک مطالعه اخیر نشان داد که حدود 13 درصد از بیماران مبتلا به آپنه انسدادی خواب که به اندازه کافی درمان شده بودند، هنوز بعد از درمان دچار خواب آلودگی بودند. این بیماران معمولا جوان‌تر بودند و احساس خستگی بیشتری را گزارش کردند.
سندروم خواب ناکافی
شاید ساده‌ترین علت پرخوابی، سندروم خواب ناکافی باشد که در آن فرد، نمی‌تواند به طور مداوم به اندازه کافی بخوابد. کار در شیفت شب ممکن است به فرد اجازه خواب کافی را ندهد.
پرخوابی ایدیوپاتیک
اگر بیمار دچار خواب‌آلودگی مفرط و بدون کاتاپلکسی باشد که با چرت زدن یا خوابیدن برطرف نمی‌شود، ممکن است مبتلا به پرخوابی ایدیوپاتیک تشخیص داده شود. پرخوابی ایدیوپاتیک همچنین ممکن است بیدار شدن پس از خواب طولانی مدت را دشوارتر کند.
منشا دقیق پرخوابی ایدیوپاتیک ناشناخته است و تحقیقات نشان می‌دهد که این بیماری ممکن است دلایل مختلفی از جمله ژنتیک، اختلال در عملکرد سیستم عصبی یا بیماری خود ایمنی داشته باشد.
سخن پایانی
هوشیاری کافی برای حفظ عملکرد مناسب در طول روز ضروری است. اختلال در هوشیاری یا افزایش خواب آلودگی منجر به عملکرد نامطلوب می‌شود و بر کیفیت زندگی تأثیر منفی می‌گذارد. خواب آلودگی به خودی خود یک اختلال در نظر گرفته نمی‌شود، بلکه نشانه‌ای از اختلال پرخوابی یا بیماری‌های دیگر است که در این مقاله به آن‌ها اشاره کردیم. شناسایی مشکل و درک اینکه خواب آلودگی زیاد نشانه چه بیماری است، کلید درمان به موقع و دریافت نتایج بهتر است.