آب و غذا

نیمی از ارزش دلاری صادرات محصولات باغی به پسته تعلق دارد ودر سال گذشته ارزش صادرات این محصول بالغ بر ۹۱۵ میلیون دلار بوده است.

داریوش سالم پورسرپرست دفتر امور میوه‌های سردسیری و خشک وزارت جهاد کشاورزی گفت: با حدود ۵۳۴ هزار هکتار باغات پسته و تولید سالانه بیش از ۳۰۰ هزار تن، جایگاه اول دنیا را در سطح و جایگاه دوم در تولید پسته را داریم.

پسته سالانه به طور متوسط بیش از یک میلیارد دلار ارزآوری دارد و با توجه به قیمت بالاتر آن در مقایسه با سایر محصولات باغی در بازارهای جهانی، به طور متوسط بیش از نیمی از ارزش دلاری صادرات محصولات باغی را به خود اختصاص داده است.

پسته به سبب ارزش افزوده بالا و ارزآوری به عنوان یکی از مهمترین محصولات باغبانی کشور شناخته شده است.

سرپرست دفتر امور میوه‌های سردسیری و خشک وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه ایران با دارا بودن حدود ۵۳۴ هزار هکتار باغات پسته و تولید سالانه بیش از ۳۰۰ هزار تن محصول، جایگاه اول دنیا را در سطح و جایگاه دوم دنیا را در تولید پسته دارد، تصریح کرد: سطح باغات پسته معادل ۲۰ درصد کل سطح باغات کشور است که عمدتاً در استان‌های کرمان، خراسان رضوی، یزد، فارس، خراسان جنوبی، سمنان، مرکزی، قم، قزوین، سیستان و بلوچستان، تهران و اصفهان واقع شده است.

سالم‌پور در خصوص اهمیت عملیات به‌باغی در باغات پسته، گفت: با توجه به تغییرات اقلیمی، بروز خشکسالی‌های اخیر و محدودیت منابع آبی کشور، یکی از مهمترین عوامل محدود کننده باغات پسته کمبود آب و افت سطح سفره آب‌های زیرزمینی و خطرات ناشی از آن از جمله شور شدن منابع آبی است؛ به طوری که ضمن کاهش میزان آب چاه‌ها، کیفیت آب استحصالی نیز کاهش یافته است. همچنین بالا بودن شوری آب و خاک باغات پسته بر وضعیت رشد رویشی و زایشی تأثیر سو گذاشته و عوارضی، چون ضعف درختان، خشکیدگی سرشاخه‌ها و کاهش عملکرد را به دنبال داشته است.

همچنین از جمله عوامل محدود کننده باغات پسته، تغییرات اقلیمی شدید طی سنوات اخیر و حادث شدن سرمازدگی‌های گسترده از یک سو و از سوی دیگر عدم تأمین نیاز سرمایی بعضی از ارقام پسته در برخی مناطق را می‌توان ذکر کرد.

سالم‌پور با تاکید بر این که اقدامات متعددی در جهت کاهش اثرات تغییرات کمی و کیفی منابع آبی بر روی پسته انجام شده است، افزود: در این زمینه می‌توان به معرفی انواع روش‌های بهینه آبیاری، توسعه اصولی سیستم‌های آبیاری تحت فشار قطره‌ای سطحی و زیرسطحی، توسعه سیستم‌های آبیاری زیرسطحی کم فشار، تنظیم دوره‌های آبیاری و حذف آبیاری‌های غیرضروری در فصل خواب درختان و … در سطح باغات اشاره کرد.

تجربیات موجود نشان داده که بکارگیری این روش‌ها باعث افزایش ۲۰ تا ۱۰۰ درصدی تولید محصول، افزایش ۳۵ تا ۲۰۰ درصدی در بهره‌وری مصرف آب و کاهش ۲۵ تا ۵۰ درصدی میزان مصرف آب می‌شود.

سالم پور به توسعه استفاده از خاکپوش‌های مختلف (پلاستیکی، شن، کاه و کلش) جهت کاهش تبخیر و تلفات آب، معرفی ارقام جدید پسته با نیاز سرمایی پایین و سازگار با شرایط اقلیمی جدید نیز اشاره کرد و گفت: شناسایی و گسترش ارقام و پایه‌های مقاوم به شوری و خشکی و عوامل بیماری‌زا، استفاده از مواد تأمین کننده نیاز سرمایی درختان پسته، بررسی سازگاری ژنوتیپ‌ها و ارقام تجاری در کشور، کلاس‌های آموزشی و ارائه دستورالعمل‌های فنی و اجرایی نیز از جمله اقداماتی است که نقش قابل توجهی در مدیریت و کاهش تأثیرات منفی تغییرات اقلیمی بر کشت و کار پسته داشته است./مهر