سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) به طور رسمی دو سیستم کشاورزی در ایران را به عنوان سیستم‌های میراث کشاورزی مهم جهانی (جیاس) معرفی کرد. این اقدام طی رویدادی که از ۷ تا ۱۰ نوامبر در رم برگزار شد، صورت گرفت.
باغات سنتی قزوین که در شمال غربی پایتخت ایران، تهران واقع شده است، یک سیستم سیلابی باستانی با قدمت هزاران ساله است. این باغات که در دامنه‌های رشته کوه البرز واقع شده‌اند، نه تنها از ساکنان محلی در برابر سیلاب محافظت می‌کنند، بلکه از آب‌های سیلابی برای پرورش باغ‌های آجیل و خوراکی‌های محلی استفاده می‌شود.
جوامع محلی با مهار، هدایت و مصرف آب‌های سیلابی، انواع میوه‌ها را در اطراف قزوین کشت کرده‌اند. این سیستم علاوه‌بر افزایش تولید غذا و فرصت‌های اشتغال، از مزایای کاهش دمای شهر و پر کردن سطح آب‌های زیرزمینی برخوردار است.
سیستم کشاورزی سنتی گردو در تویسرکان نه تنها به خاطر باغات گردو بلکه به خاطر غذاهای لذیذ و همچنین مناظر و آثار تاریخی آن شناخته شده است. بر اساس کشاورزی خانوادگی، کشت گردو معیشت بخش عمده‌ای از خانوارهای منطقه را تأمین می‌کند.
این کشت عمدتاً در دره‌ها توسعه می‌یابد و آبیاری آنها توسط کانال‌های آبی که عمدتاً از رودخانه‌ها، چشمه‌ها و همچنین قنات‌ها تغذیه می‌شوند، صورت می‌گیرد؛ از جمله روش‌های محلی، آبیاری درختان گردو در فصل سرما و یخبندان است که به اعتقاد کشاورزان به از بین بردن آفات و بیماری‌ها کمک می‌کند.
پیش از این، سیستم‌های کشت زعفران مبتنی بر قنات در گناباد و تولید انگور در دره جوزان به ترتیب در استان‌های خراسان رضوی و همدان ایران گواهینامه رسمی جیاس را دریافت کرده‌اند. شایان ذکر است که سیستم آبیاری قنات در کاشان استان اصفهان نیز در سال ۲۰۱۴ ثبت جهانی جیاس شده است.
بر اساس برنامه جیاس فائو، سایت‌ها باید دارای اهمیت جهانی باشند و همچنین دارای امنیت غذایی و معیشتی، تنوع زیستی کشاورزی، سیستم‌ها و شیوه‌های دانش پایدار، ارزش‌ها و فرهنگ اجتماعی و همچنین مناظر برجسته باشند. با سایت‌های جدید، شبکه جهانی میراث کشاورزی فائو اکنون متشکل از ۸۶ سیستم در ۲۶ کشور در سراسر جهان است.
ماریا هلنا سمدو، معاون مدیر کل فائو، گفت «در حال حاضر با بیش از ۲۰ سال، جیاس ثابت کرده است که یک مدل عالی برای نمایش شیوه‌های دیرینه برای انعطاف‌پذیری بیشتر سیستم‌های کشاورزی در برابر تغییرات آب و هوایی است.»/مهر