شرکت کوکاکولای اروپا پس از شناسایی سطح بالایی از یک ماده شیمیایی در برخی از نوشابه‌های خود که عملکرد تیروئید را مختل می کند، دستور جمع آوری آن ها را در بسیاری از کشورها صادر کرد.
به گزارش آب و غذا به نقل از عصر ایران ، شرکت کوکاکولای اروپا در بلژیک اعلام کرد که به دلیل کشف میزان بالای ماده شیمیایی کلرات در نوشیدنی های خود، تمام محصولات این شرکت در چندین کشور اروپایی از جمله بلژیک، هلند، بریتانیا، آلمان، فرانسه و لوکزامبورگ از بازارها جمع آوری می شوند.
این تصمیم پس از آن گرفته شد که مشخص شد میزان کلرات موجود در نوشیدنی های کوکاکولا، اسپرایت، فانتا و سایر برندهای این شرکت به طور قابل توجهی بالاتر از حد مجاز است.
در حال حاضر تمام این نوشیدنی های تولید شده از ماه نوامبر (آبان) به بعد از بازارها جمع آوری می شوند.
کلرات چیست؟
کلرات ها نمک های حاصل از اسید کلریک (HClO₃) هستند که معمولاً در ترکیب با فلزات مختلف مانند سدیم یا پتاسیم به‌صورت کلرات سدیم (NaClO₃) یا کلرات پتاسیم (KClO₃) یافت می شوند.
این مواد به‌طور طبیعی در برخی از فرآیندهای صنعتی و شیمیایی تولید می شوند و ویژگی هایی دارند که می توانند تأثیرات قابل توجهی بر سلامت انسان و محیط زیست داشته باشند.
خواص شیمیایی کلرات ها
- حل شدگی در آب: کلرات ها معمولاً در آب حل می شوند و خاصیت واکنش دهی دارند.
- غیرقابل احتراق بودن: خودِ کلرات ها قابل احتراق نیستند، اما وقتی با مواد قابل اشتعال ترکیب می شوند، ممکن است واکنش های انفجاری ایجاد کنند.
- تشکیل ترکیب های خطرناک: ترکیب کلرات ها با مواد دیگر مانند آمونیاک یا اسید سولفوریک می‌تواند موجب تخریب سریع، آتش سوزی یا انفجار شود.
کاربردهای کلرات
- استفاده سابق به‌عنوان علف‌کش: کلرات های سدیم و پتاسیم به‌طور گسترده‌ای در گذشته به‌عنوان علف کش و ماده ضدعفونی کننده در کشاورزی استفاده می شدند. اما از آن زمان استفاده از محصولات بیوسیدی و آفت کش هایی که حاوی کلرات بودند، در اتحادیه اروپا ممنوع شده است.
- محصولات ضدعفونی کننده: کلرات ها همچنین در مواد ضدعفونی‌کننده و در فرآیندهای تصفیه آب به‌عنوان محصول جانبی ایجاد می شوند. به‌طور خاص، در فرآیندهای کلرینه کردن آب برای ضدعفونی و کنترل طعم و بو، کلرات به‌عنوان محصول جانبی به وجود می آید.
مشکل وجود کلرات در مواد غذایی
در سال ۲۰۱۴، کلرات به‌طور تصادفی در مواد غذایی کشف شد، و در سال ۲۰۱۵، سازمان EFSA (سازمان ایمنی غذایی اروپا) متوجه شد که سطوح کلرات در آب آشامیدنی و مواد غذایی بسیار بالا است. این مسئله ممکن است اثرات جدی بهداشتی ایجاد کند، از جمله:
- اختلال در عملکرد تیروئید: کلرات ها می توانند جذب ید توسط غده تیروئید را مهار کنند که ممکن است منجر به اختلالات تیروئیدی شود.
- خطر ویژه برای نوزادان و کودکان: به‌ویژه در کودکان و نوزادان، وجود کلرات در مواد غذایی ممکن است خطرات بیشتری داشته باشد، زیرا سیستم های بدن آن ها در برابر مواد شیمیایی حساس تر هستند.
مسیر ورود کلرات به مواد غذایی
کلرات ها می توانند به‌عنوان محصول جانبی از فرآیندهای کلرینه کردن مواد در فرآوری مواد غذایی یا آب آشامیدنی وارد مواد غذایی شوند. این مواد ضدعفونی‌کننده به‌طور گسترده ای در تصفیه آب و فرآیندهای پاکسازی استفاده می شوند.
قوانین و مقررات
- در اتحادیه اروپا، کلرات دیگر به‌عنوان یک آفت کش تایید نمی شود و طبق مقررات (EC) 396/2005، سطح باقی‌مانده حداکثر (MRL) برای کلرات در مواد غذایی ۰.۰۱ میلی گرم در کیلوگرم تعیین شده است.
- در صورت مشاهده سطوح کلرات بالاتر از این مقدار در مواد غذایی، برخی کشورها اقدام به بازپس گیری محصولات کرده اند.
اقدامات برای کاهش سطوح کلرات
در تاریخ ۲۳ مه ۲۰۱۷، کشورهای عضو اتحادیه اروپا در یک نشست توافق کردند تا اقدامات زیر را برای کاهش سطوح کلرات در مواد غذایی اتخاذ کنند:
- تعیین سطح حداکثر کلرات در آب آشامیدنی.
- رعایت شیوه های بهداشت غذایی خوب برای کاهش میزان کلرات در مواد غذایی.
- حفظ MRL برای مواد غذایی مخصوص نوزادان و کودکان خردسال.
- تنظیم MRLها برای سایر مواد غذایی بر اساس داده های موجود در کشورهای عضو.
چرا کلرات در نوشابه کوکاکولا زیاد است؟
وجود کلرات در نوشابه ها، از جمله کوکاکولا، به دلیل استفاده از ضدعفونی کننده های کلر در فرآیند تولید و تصفیه آب است. در این فرآیند، برای پاکسازی آب از میکروب ها و آلودگی ها از مواد شیمیایی مانند دی‌اکسید کلر استفاده می شود.
این مواد شیمیایی ممکن است به‌عنوان محصولات جانبی در فرآیند تولید باقی بمانند و در برخی موارد به مقدار زیاد در نوشیدنی ها یا سایر مواد غذایی وارد شوند.
در حالی که استفاده از این ضدعفونی کننده ها در صنعت آب و فرآوری مواد غذایی معمول است و به‌طور کلی برای حفظ سلامت عمومی به‌کار می رود، در برخی شرایط، اگر فرآیند ضدعفونی به‌درستی انجام نشود یا در مراحل بعدی تولید، مقدار زیادی از این مواد شیمیایی باقی بماند، می تواند باعث ایجاد سطوح بالای کلرات در محصولات نهایی مانند نوشابه ها شود.
نتیجه گیری
وجود کلرات در مواد غذایی یک نگرانی جدی بهداشتی است، به‌ویژه برای کودکان و نوزادان.
برای جلوگیری از خطرات بهداشتی ناشی از این ماده، قوانین و مقرراتی برای کنترل و کاهش میزان کلرات در آب آشامیدنی و مواد غذایی وضع شده است. به‌علاوه، توصیه می شود که مصرف کنندگان به بهداشت و ایمنی مواد غذایی توجه ویژه ای داشته باشند و از منابع ضدعفونی کننده معتبر استفاده کنند.