باغات انجیر دیم استهبان در جنوب غربی استان فارس، به طور رسمی توسط سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) به عنوان سامانه‌های میراث کشاورزی مهم جهانی (جیاس) برگزیده شد.
طی جلسه گروه مشاوره علمی جیاس که در والنسیا، اسپانیا در ۱۴ تا ۱۷ خرداد برگزار شد، فائو سه سایت جدید جیاس را در آسیا تعیین کرد و بر اهمیت شیوه‌های کشاورزی صدها ساله این قاره در تأمین غذای جمعیت رو به رشد جهان، مبارزه با تغییر اقلیم، و کاهش تنوع زیستی تاکید کرد.
این سایت‌ها شامل یک منطقه منحصر به فرد کشت انجیر دیم در ایران، منطقه‌ای معروف به تبدیل برگ‌های ریخته شده به کمپوست برای کشاورزی در حومه توکیو و منطقه‌ای برای پرورش گاو گوشتی با شیوه‌های منحصر به فرد حفظ ژنتیکی در غرب ژاپن است.
بر اساس برنامه شاخص سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، معیارهای انتخاب تصریح می‌کند که سایت‌ها باید دارای اهمیت جهانی باشند، برای عموم ارزشمند بوده، و از امنیت غذایی و معیشتی، تنوع زیستی کشاورزی، سیستم‌های دانش پایدار حمایت کنند. همچنین دارای ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی و چشم اندازهای برجسته نیز باشند. شناخت این سایت‌ها جوامع را تشویق می‌کند تا به مدیریت پایدار این جواهرات تنوع زیستی و سنتی ادامه دهند.
با جدیدترین افزوده‌ها به فهرست سیستم‌های میراث کشاورزی جهانی، شبکه جهانی میراث کشاورزی فائو اکنون از ۷۷ سیستم در ۲۴ کشور در سراسر جهان تشکیل شده است. اخیراً نیز رویداد بزرگی برای اعطای گواهینامه به سایت‌های جدید جهت گرامیداشت تنوع سیستم‌های جیاس در سراسر جهان برگزار شد.
طی رویداد مذکور که در اردیبهشت ماه برگزار شد، به سیستم‌های کشت زعفران مبتنی بر قنات در گناباد و تولید انگور در دره جوزان به ترتیب در استان‌های خراسان رضوی و همدان ایران گواهینامه رسمی جیاس اعطا شد. شایان ذکر است که سیستم آبیاری قنات در کاشان استان اصفهان نیز در سال ۲۰۱۴ ثبت جهانی جیاس شده است.
منطقه بی نظیر کشت انجیر دیم ایران
سامانه میراث باغات انجیر دیم استهبان، یکی از مناطق مهم تولید انجیر دیم در جهان است. جوامع ساکن در این منطقه کوهستانی کشور حداقل ۲۵۰ سال است که باغ‌های منحصر به فرد انجیر را پرورش می‌دهند. آنها از یک سیستم متمایز و تاریخی از سازه‌های سنگی و سفالی برای هدایت آب به ریشه درختان استفاده می‌کنند که سهم مهمی در مبارزه با فرسایش و بیابان زایی در این منطقه بسیار گرم دارد.
کشت انجیر دیم نقش حیاتی اقتصادی و اجتماعی در منطقه دارد و معیشت هزاران خانواده را به طور مستقیم و غیرمستقیم و حتی غذای حیوانات اهلی و وحشی را تأمین می‌کند. جوامع شهر اصلی این شهرستان به طور منظم هر سال یک ماه یا بیشتر را در باغ‌های انجیر می‌گذرانند و به چیدن میوه کمک می‌کنند.
سیستم سنتی در حومه توکیو
سیستم کشاورزی زراعی کمپوست برگ‌های ریخته شده از درختان در مواشینو آپلند در منطقه حومه شهری توکیو ترکیبی از کشاورزی، جنگلداری و صنعت ماهیگیری سنتی است.
برای رسیدگی به کاهش غنای خاک و کمبود آب، جوامع محلی روشی را برای استفاده از برگ‌های ریخته شده از جنگل به عنوان کمپوست برای شخم زدن در مزارع ایجاد کرده‌اند که شرایط بسیار پرباری را برای کشت محصولات کشاورزی از جمله سیب زمینی شیرین، اسفناج و تارو ایجاد می‌کند.
رشد همزمان برنج و گاو در غرب ژاپن
سیستم کشاورزی یکپارچه در منطقه کوهستانی و پر جنگل میکاتا در استان هیوگو در غرب ژاپن واقع شده است. برنج محصول اصلی این منطقه است و بسیاری از شالیزارها در میان تراس های دامنه تپه قرار دارند.
تاجیما بیف که در بازار به کوبی بیف معروف است، نوعی گوشت گاو واگیو است که محصول متمایز این منطقه است. کشاورزانی که در این منطقه زندگی می‌کنند شیوه‌های قابل توجهی را برای حفظ و بهبود ذخایر ژنتیکی گاوها به نسل‌های آینده منتقل می‌کنند و متعهد هستند که مسیر اجداد خود را برای کشاورزی پایدار دنبال کنند./مهر