رییس موسسه تحقیقات خاک و آب کشور گفت: برنامه های استراتژیک خاک و آب کشور در هشت محور برنامه ریزی شده است که طی امروز و فردا مورد جمع بندی نهایی قرار گرفته و برای اجرا اقدام خواهیم کرد.
هادی اسدی رحمانی در حاشیه گردهمایی بخش های تحقیقات خاک و آب کشور که در موسسه آب و خاک کشور مستقر در استان البرز برگزار شد، افزود: این هشت محور همجون حوزه کربن عالی خاک، حاصلخیزی، ارتقاء بهره بری آب در مزرعه، پایش خاک های کشاورزی، تغییر اقلیم و آلودگی خاک ها است.
وی با بیان اینکه در بخش پژوهشی، فاز اول برنامه راهبردی ما اولویت بندی در نوع پژوهشی است، افزود: این بخش از سال ۹۶ تا ۱۴۰۱ کلید خورد و فاز اول به اتمام رسید.
وی با اشاره به اینکه فاز دوم از سال ۱۴۰۲ آغاز می شود اظهار کرد: باتوجه به اعتبارات موجود، اقدامات اولویت بندی و از بخش های ستادی و همچنین بخش هایی که در استان ها در حوزه تحقیقات آب و خاک فعالیت دارند، از محققین دعوت کردیم و برنامه راهبردی که به جمع بندی رسیده را در معرض بررسی و نقد قرار می دهیم تا در نهایت بتوانیم راهبرد خود را تا پنج سال آینده ترسیم کنیم.
اسدی رحمانی در خصوص برنامه تغییر اقلیم گفت: این موضوع در زمینه تعیین راهبردها و آینده پژوهی است، اکنون وزارت جهاد کشاورزی طرح الگوی کشت را از سال گذشته توسط "سازمان تات" در دست اجرا دارد.
برنامه تغییر اقلیم با هدف تعیین مسیر در پنج تا ۱۰ سال آینده است، زیرا طرح الگوی کشت باید به دلیل محدود شدن منابع آبی و خاکی و افزایش جمعیت در پنج سال بعدی تغییر کند.
کار تغییر اقلیم به صورت میدانی نیست و بیشتر تحلیلی و مطالعاتی است، یعنی مشخص می‌کند در آینده سمت و سوی پژوهش های کشور در کشاورزی به ویژه در حوزه خاک و آب چگونه باید باشد.
وی در پاسخ به بحران کمبود آب در جهان و در سطح کشور بیان کرد: وقتی صحبت از الگوی کشت می شود با توجه به منابع آب و خاک باید میزان و نوع کاشت گیاه مشخص شود و در طرح الگوی کشت و همچنین در برنامه هفتم مقرر شده است میزان آب تخصیص یافته به بخش کشاورزی از حدود ۸۲ میلیارد متر مکعب به ۶۷ میلیارد متر مکعب کاهش می یابد.
وی با بیان اینکه بسیاری از کشور ها به سمت کشت محصولات خشکه کاری رفتند و کشت برنج را از این طریق انجام می دهند، متذکر شد: این مهم بخشی از پژوهش های موسسات تحقیقاتی من جمله موسسه تحقیقات برنج است که سطح محصولات کم آب بر را کاهش دهیم.
اسدی رحمانی با بیان اینکه منابع آب و خاک کشور با تهدیدهای جدی روبرو است، افزود: تغییرات اقلیمی و کاهش بارش ها در کشور موجب ایجاد دوره های خشکسالی شده به نحوی که توسعه کشاورزی در کشور در دهه های اخیر و افزایش برداشت از منابع زیرزمینی سبب تراز منفی قابل توجه در این خصوص شده است.
این عوامل علاوه بر کاهش کمیت منابع آبی در کشور، شوری منابع آب های زیرزمینی را نیز افزایش داده و کیفیت آن را تحت تاثیر قرار داده است.
فرسایش نیز از چالش های جدی در حوزه خاک است به طوریکه سالانه ۱۶.۵ تن در هکتار فرسایش خاک تخمین زده شده که تهدیدی جدی برای خاک های کشور به ویژه اراضی زیر کشت دیم محسوب می شود.
برداشت عناصر غذایی خاک توسط محصولات کشاورزی از یک سو و عدم تامین کودهای مورد نیاز کشور (به ویژه انواع فسفری و پتاسیمی) از سوی دیگر موجب تخلیه بنیه عناصر غذایی خاک شده است، به طوریکه بر اساس داده ها از طرح پایش خاک حدود ۷۰ درصد از خاک های کشور دچار کمبود فسفر هستند.
همچنین ۳۵ درصد از این خاک ها دچار کمبود پتاسیم و ۵۰ درصد نیز کمبود آهن و روی دارند که این امر به شدت باروری خاک، تولید محصولات کشاورزی و امنیت غذایی را با مخاطره روبرو می کند.
اسدی رحمانی با بیان اینکه عدم توسعه کشاورزی حفاظتی در کشور خشک و نیمه خشک ایران موجب فقر ماده آلی خاک شده، گفت: بررسی ها نشان می دهد که کربن آلی ۸۰ درصد از خاک های کشور زیر یک درصد است.
همچنین حدود هفت میلیون هکتار از اراضی کشاورزی درجات مختلف شوری دارند./ایرنا