سرپرست سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی گفت: ۳۳درصد سنجد کشور در آذربایجان شرقی تولید میشود. شهرام شفیعی افزود: آذربایجان شرقی با سطح زیرکشت ۳۲۰ هکتار، رتبه نخست تولید سنجد کشور را به خود اختصاص داده است. وی با اشاره به اینکه ۲۸درصد باغات سنجد کشور در آذربایجان شرقی است، ادامه داد: میزان درختان سنجد بارور در کشور ۹۷۴هکتار و غیربارور نیز ۱۶۶ هکتار است. در استان آذربایجان شرقی نیز میزان درختان سنجد بارور ۳۰۰ هکتار و غیربارور ۲۰ هکتار است.
به گزارش آب و غذا به نقل از دنیای اقتصاد ، شفیعی با بیان اینکه ۳۳درصد تولید سنجد کشور به آذربایجان شرقی اختصاص دارد، اظهار کرد: میزان تولید سنجد در کشور ۲هزار و ۳۲۵ تن بوده است که از این میزان ۷۵۲ تن به آذربایجان شرقی اختصاص دارد. وی اظهار کرد: اکنون بیش از ۳۲۰ هکتار از اراضی استان به کشت سنجد اختصاص دارد که عمده آن در شهرستانهای آذرشهر به میزان۱۵۴ هکتار، تبریز به میزان ۴۲.۹هکتار، میانه به میزان ۲۴.۲ هکتار، اسکو به میزان ۱۷.۳ هکتار و مرند به میزان ۱۱ هکتار قرار گرفته است. میانگین عملکرد این محصول بین یک تا ۲.۵ تن در هکتار بوده که در شرایط بهینه و مدیریت مناسب، به ۳ تن نیز میرسد.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی نیز با اشاره به ظرفیتهای گسترده سنجد در استان، به نقش این محصول در بهبود خاک، حفظ محیطزیست و کاربردهای غذایی و دارویی آن اشاره کرد. مسعود جعفرنژاد به جایگاه مهم سنجد در کشاورزی استان اشاره کرد و افزود: سنجد یکی از درختان مقاوم به خشکی است که به دلیل ویژگیهای خاص خود در مناطق خشک و نیمهخشک، بهویژه آذربایجان شرقی، کشت و بهرهبرداری میشود. این محصول به دلیل کاربردهای غذایی و دارویی و همچنین نقش آن در بهبود کیفیت خاک و حفظ محیطزیست، از اهمیت بالایی برخوردار است. وی افزود: سنجد در مناطق کوهستانی و دشتهای استان بهخوبی رشد میکند و توانایی تحمل دماهای بالا تا ۴۰درجه و پایین تا منفی۲۰ درجه سانتیگراد را دارد. این درخت در خاکهای شنی و کمعمق با pH بین ۶ تا ۸ رشد مناسبی داشته و بهدلیل نیاز آبی کم، انتخابی ایدهآل برای کشت در مناطق کمآب است. جعفرنژاد ادامه داد: آذربایجان شرقی به دلیل شرایط اقلیمی و خاکی مناسب، قطب اصلی تولید سنجد در کشور محسوب میشود و در این حوزه رتبه نخست را به خود اختصاص داده است.
وی به کاربردهای متنوع سنجد و ویژگیهای میوه سنجد اشاره کرد و گفت: این میوه کوچک، بیضیشکل و به رنگ زرد مایل به قهوهای است. طعم شیرین و ملس آن، استفاده گستردهای در تهیه دسرها، مربا و نوشیدنیها دارد. علاوه بر این، سنجد سرشار از ویتامینهای C و E و مواد معدنی همچون آهن و کلسیم است که آن را به یک میانوعده سالم تبدیل کرده است. وی با بیان برخی چالشهای موجود در زمینه کشت سنجد گفت: کمبود آگاهی کشاورزان از روشهای بهینه کشت و برداشت و نبود بازار مناسب برای فروش این محصول از مهمترین مشکلات پیشرو است. با این حال، توسعه کشت سنجد میتواند بهعنوان یک منبع درآمد پایدار برای کشاورزان محلی عمل کرده و با افزایش آگاهی و آموزش، به بهبود کیفیت و کمیت تولید کمک کند. مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی درباره زمان مناسب کشت و برداشت این محصول گفت: بهترین زمان برای کشت سنجد، اوایل بهار است و این محصول معمولا در اواخر تابستان و اوایل پاییز برداشت میشود. زمان و روش مناسب برداشت تاثیر مستقیمی بر کیفیت و طعم میوه دارد. جعفرنژاد ارقام سنجد در استان آذربایجان شرقی را عنابی، حاج حسین، دره وار، مملی، قیزیل و آقجانبات برشمرد و تاکید کرد: سنجد به دلیل نیاز آبی پایین و مقاومت بالا در برابر شرایط سخت اقلیمی، محصولی اقتصادی و پایدار برای کشاورزی استان است.
نیاز آبی سنجد بسیار کم است و میتواند با حدود۲۵۰ تا ۳۰۰ میلی متر بارندگی سالانه به خوبی رشد کند. نیاز آبی درخت سنجد در شرایط آذربایجان شرقی به طور تقریبی ۲هزار و ۵۰۰ تا ۳هزار مترمکعب در هکتار در سال است. این مقدار بسته به شرایط اقلیمی، نوع خاک و روشهای مدیریتی ممکن است متفاوت باشد. وی افزود: توسعه صنایع پاییندستی مانند تولید مربا، عصاره و دسرهای مختلف، میتواند ارزش افزوده بالایی برای این محصول ایجاد کرده و جایگاه آن را در بازارهای داخلی و خارجی تقویت کند.
ایران دومین تولیدکننده سنجد در میان کشورهای تولیدکننده بزرگ سنجد است. مقام اول رادر این حوزه هند در اختیار دارد.
هندیها نیز، از طریق ایرانیان و خصوصا شیخالرئیس ابوعلیسینا با خواص این میوه آشنا شدند و امروزه این کشور، یکی از کشورهای تولیدکننده بزرگ سنجد در جهان است. بیشتر محصولات هند به صورت خام صادر میشود و از لحاظ کیفی با سنجد ایرانی همتراز نیست و سنجد ایرانی در میان سنجد کشورهای تولیدکننده در جهان از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است. سومین کشور، چین است که در میان کشورهای تولیدکننده بزرگ سنجد، جایگاه خوبی دارد. کشورهای نیجریه و آمریکا در ردههای بعدی قرار گرفتهاند. گفتنی است که ۵کشور اول کشورهای تولیدکننده بزرگ سنجد در جهان، بیش از ۸۵درصد تولید این میوه بسیار مقوی و حیاتی را در اختیار دارند.