رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی از نقش بذرهای اصلاح‌شده در افزایش عملکرد مزارع و ارتقای بهره‌وری کشاورزی در شرایط اقلیمی سخت استان خبر داد و بر لزوم گسترش این رویکرد تأکید کرد.
به گزارش آب و غذا به نقل از ایسنا ، علیرضا مقری اظهار کرد: بذرهای اصلاح‌شده از نظر عملکرد، مقاومت به تنش‌های محیطی از جمله خشکی، شوری و گرما، مقاومت به بیماری‌ها و آفات، یکنواختی رشد و کیفیت محصول بسیار بالاتر از بذرهای سنتی هستند. همچنین استفاده از این بذرها در کاهش مصرف نهاده‌های شیمیایی مانند کود و سموم کشاورزی و مدیریت بهینه مزارع نقش کلیدی دارد.
وی روند اصلاح بذرها در مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان جنوبی را شامل جمع‌آوری و ارزیابی ذخایر ژنتیکی محلی، بررسی ویژگی‌های زراعی، فیزیولوژیکی و ژنتیکی ارقام مختلف، انجام تلاقی‌های هدفمند و گزینش نسل‌های برتر، ارزیابی میدانی در شرایط ایستگاهی و مزارع کشاورزان و در نهایت ثبت رقم و تولید و معرفی آن به کشاورزان پس از تأیید نهایی عنوان کرد.
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان جنوبی با اشاره به سازگاری بالای بذرهای تولیدی این مرکز با شرایط اقلیمی استان گفت: یکی از اولویت‌های ما توسعه بذرهایی بومی‌سازی‌شده و مقاوم به تنش‌های منطقه‌ای است، به‌ویژه برای محصولات استراتژیکی چون گندم، جو، پنبه، سورگوم، ارزن و برخی گیاهان دارویی.
در حال حاضر هسته‌های اولیه ارقام گندم حیدری، نارین، برزگر، ارگ و پریان و نیز ارقام جو یوسف، ریحان، گلشن، مهر و طبس در این مرکز تولید می‌شود. همچنین طبقه نوکلئوس پنبه رقم خرداد در این مرکز تولید و توسعه یافته و دو رقم عناب به نام‌های ماژان و سیوجان که اولین ارقام ایرانی عناب هستند نیز از دستاوردهای ثبت‌شده این مرکز به شمار می‌روند.
مقری با بیان اینکه مقاومت به بیماری‌ها و آفات یکی از ابعاد مهم اصلاح بذرها است، گفت: ما در مرکز برای مقاومت به بیماری‌های قارچی مانند زنگ زرد گندم و سیاهک، و آفات مختلف از جمله سن گندم، اصلاح‌های هدفمند و چندجانبه انجام می‌دهیم.
وی در پاسخ به این سؤال که چگونه می‌توان کشاورزان را به استفاده از بذرهای اصلاح‌شده تشویق کرد، اظهار کرد: برگزاری دوره‌های آموزشی، روز مزرعه، برنامه‌های انتقال یافته‌ها، آموزش‌های میدانی، ارائه یارانه یا تسهیلات برای خرید بذر، و مقایسه عملکرد بذرهای اصلاح‌شده با سنتی در زمین‌های مشابه از روش‌های مؤثر برای اقناع و آگاهی‌بخشی به کشاورزان است.
این مرکز به‌طور مستمر از طریق برنامه یاوران تولید، دوره‌های آموزشی، کارگاه‌ها، روز مزرعه و انتقال یافته‌ها، کشاورزان را در زمینه بذرهای اصلاحی و نحوه استفاده بهینه از آن‌ها آموزش می‌دهد.
از جمله چالش‌های موجود در مسیر تولید و توزیع بذرهای اصلاح‌شده می‌توان به محدودیت در زیرساخت‌های تکثیر بذر در استان، هزینه‌های بالای تولید بذرهای مادری و گواهی‌شده، آشنایی محدود برخی کشاورزان با مزایای این بذرها و ضعف در زنجیره توزیع و بازاریابی اشاره کرد.
بذرهای تولیدشده در مرکز پس از طی مراحل آزمایشی و تأیید توسط مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کشور، دارای گواهی‌نامه رسمی هستند و به‌صورت رسمی در اختیار بهره‌برداران قرار می‌گیرند.
مقری در تشریح اثر این بذرها بر عملکرد محصولات کشاورزی استان افزود: در دهه ۸۰ با وجود شرایط بهتر منابع آبی، متوسط تولید استان ۲.۵ تن در هکتار و عملکرد مزارع مرکز ۳.۵ تن بود؛ اما اکنون با وجود خشکسالی، شوری منابع آبی و قطعی برق چاه‌ها، تولید مزارع کشاورزان به ۳.۵ تن و عملکرد مزارع تحقیقاتی ما به بیش از ۵ تا ۶ تن در هکتار رسیده است.