با اینکه تابستان و فصل برداشت میوه است و انتظار می‌رود قیمتها کاهش یابد؛ اما 4 عامل وجود دارد که اجازه افت قیمت را در بازار نمی‌دهد.
با اینکه انتظار می‌رفت قیمت میوه در بازار با ورود فصل تابستان، زمان برداشت میوه‌های تابستانه، کاهش یابد اما قیمت اکثر میوه‌ها بالاست، قیمت‌هایی که با درآمد مردم همخوانی ندارد، به گفته کارشناسان افزایش هزینه تولیدات کشاورزی، دلالی و واسطه گری، عدم نظارت بر قیمت بازار و انتظار تورمی از مهمترین عاملی است که به این افزایش قیمتها دامن زده است.
از سوی دیگر ایران جایگاه بسیار خوبی در تولید محصولات باغی دارد و مردم انتظار دارند میوه را با قیمت مناسبتری خریداری کنند، آنها می‌گویند در این حوزه واردات نداریم و نوسان ارز تاثیری روی قیمت نمی تواند داشته باشد ندارد، پس چرا باید میوه تولید داخل را به قیمت‌های گرانتری تهیه کنیم.
بر اساس اعلام سازمان خواروبار کشاورزی ملل متحد ایران یران رتبهٔ اول تولید میوه در خاور میانه و شمال آفریقا را دارد. ایران در سال‌های اخیر، بین ۱۰ کشور برتر تولید میوه در جهان، رتبه هشتم را کسب کرده است همچنین در تولید 68 محصول کشاورزی جایگاه اول تا پانزدهم دنیا را دارد.
*قیمت محصول در عمده فروشی‌ها
در آخرین فهرستی که اتحادیه صنف حق العمل‌کاران از قیمت‌های عمده فروشی میوه تا 15 مرداد منتشر کرد، نشانگر رشد قیمت در اکثر میوه‌ها است به طوری که آلبالو کیلویی 45 هزار تومان، انگور 25 هزار تومان، توت فرنگی 100 هزار تومان، خیار رسمی 28 هزار تومان، سب تا 50 هزار تومان، گیلاس تک دانه تا 100 هزار تومان، موز اکوادور تا 50 هزار تومان، هلو انجیری 50 هزار تو مان به فروش می‌رود،هندوانه را شاید میوه ارزان این فهرست معرفی کرد که کیلویی 9 هزا رتومان به فروش می‌رود.
قیمت انواع میوه در عمده فروشی میدان میوه و تره بار مرکزی ته ران به این شرح است:
البته این قیمت‌های عمده فروشی است و زمانی که پای این میوه‌ها به مغازه‌های سطح شهر می‌رسد بسیار بیشتر از این رقم‌ها می‌شود، طبق مصوبه اتحادیه فروشندگان میوه، مغازه‌ها مجازند تنها 35 درصد به این قیمت عمده فروشی اضافه کنند که بعضا افزایش تا 100 درصد را هم در بازار شاهد هستیم.
اما چه عواملی سبب شده که قیمت محصولات میوه داخلی حتی در فصل برداشت به قیمت‌های بسیار بالاتری به فروش برود.
*دلالی و واسطه گری
اگرچه دلال به معنی دلالت کننده و راهنمایی کننده در هر صنفی لازم است اما اگر بیش از اندازه باشد و در جایگاه اصلی خود یعنی هدایت بازار قرار نگیرد عاملی برای رشد قیمتها خواهد شد.این روزها دلالی در بخش کشاورزی و میوه بیش از اندازه است.
مشاهدات از میدان مرکزی میوه و تره بار تهران حاکی است که دلالان نصف شب که کامیون‌های میوه به میدان مرکزی می‌رسد را ارزانتر خریداری می‌کنند و صبح به قیمت‌های بالاتری به دیگر دلالان یا حجره داران می‌فروشند.
یکی از این دلالان که تقریبا در میدان تره بار بی هدف می‌چرخید و انگار منتظر شکار جدیدی بود گفت: زمان‌هایی است که یک میوه مانند موز تا صبح 5 دست بین دلالان می‌چرخد و همین باعث می‌شود که موز از شب تا صبح کیلویی 10 هزار تومان افزایش یابد.
در بقیه میوه‌ها هم همینطور است میوه ای که نصف شب به میدان می‌رسد، صاحب بار می‌خواهد هرچه زودتر خالی کند و برود و این فرصت خوبی برای دلالان است که به قیمت مناسبتری خریداری کنند.
*عدم نظارت بر بازار و میادین توزیع میوه و فاکتور فروش
عدم نظارت یکی دیگر از دلایل رشد قمیت‌ها در بازار است، این عدم نظارت از میدان میوه و تره بار مرکزی که محل توزیع عمده فروشی است شروع شده و تا مغازه‌های سطح شهر ادامه دارد.
طبق مصوبات اتحادیه بارفروشان، هر محموله ای که از میدان تره بار مرکزی خارج می‌شود باید فاکتور خرید ممهور به مهر داشته باشد، اما بسیاری از خرید‌ها فاکتور ندارند یا خریدار نگرفته و یا فروشنده نداده است. ولی در چندین درب خروجی که در این میدان دارد افرادی را برای کنترل فاکتورهای فروش و نیز ورود و خروج گذاشته اند که بعضا نظارت دقیقی انجام نمی شود و از همین جا مبنای گرانفروشی شروع می‌شود.
مغازه دارانی که فاکتور فروش ندارند، دستشان برای گرانفروشی هم بازتر است و راه فرار از سیستم های نظارتی و تعزیراتی هم آسانتر می شود.
نظارت ضعیف در سطح خرده فروشی هم ضعیف است، مغازه‌ها تنها مجازند 35 درصد به قیمت خرید عمده فروشی اضافه کنند که بعضا به بهانه گران بودن اجاره مغازه‌ها و هزینه‌های کارگری بیش از این رقم‌ها و بعضا تا 100 درصد هم اضافه می‌کنند و عموما هر چه از پایین به بالای شهر میرویم نرخ میوه‌ها بیشتر می‌شود.
یک میوه فروش در منطقه 19 تهران گفت: اجاره‌ها سرسام آور بالا رفته است، همین مغازه 4 متری را 25 هزار تومان اجاره می‌‌دهم و واقعا پول اجاره در نمی‌آید، مردم بیشتر از وانتی‌ها می‌خرند چون آنها اجاره نمی دهند تقریبا ارزانتر می‌فروشند البته کیفیت میوه هایشان هم پایین تر است.
*انتظار تورمی دلیل گرانی میوه
بررسی میدانی حاکی است که برخی میوه فروشان بدون یک حساب و کتاب منطقی قیمتها را بالا می‌برند زمانی که از آنها در باره دلیل گرانی میوه می‌پرسی تنها می‌گوید همه چیز گران شده است، اجاره، کارگری، هزینه حمل و نقل، مالیات هزینه آب و برق و غیره.
یک میوه فروش در منطقه 6 تهران گفت: علاوه بر اینکه همه هزینه ها نسبت به سال گذشته افزایش داشته، تورم جامعه هم بالاست من باید حداقل همین تورم جامعه را در قیمت ها لحاظ کنم، نمی شود هزینه تاکسی، خرید سایر کالاها، اجاره منزل و غیره بیشتر شود و بعد میوه ای که من می‌فروشم افزایش نیابد.
*افزایش هزینه های تولید
افزایش هزینه های تولید کشاورزی از دیگر عوامل رشد قیمت میوه در بازار است، قیمت نهاده ها از سم و کود گرفته تا هزینه برداشت و آماده سازی زمین در یکی دو سال گذشته رشد کرده است، یارانه کود شیمیایی و سموم کشاورزی هم برداشته شده و قیمت ها بعضا تا 5 برابر شده است.
یک باغدار اردبیلی گفت: یک لیتر سم حشره کش بیش از یک میلیون تومان شده، قیمت کود شیمیایی هم به ویژه کود سیاه تا 5 برابر نسبت به قبل از حذف یارانه آن رشد کرده و بعضی موقع اصلا پیدا نمی شود. از سویی چون همه کارهای باغداری اصولا با کارگر است، هزینه ها هم بیشتر شده است.
بنابراین علت افزایش قیمت میوه، مجموعه‌ای از علت‌ها است که باعث شده به رغم مزیت کشور ما در تولید میوه در جهان، همچنان به قیمت‌های بالاتری دست مردم برسد، با نظارت بر قیمتها،کنترل قوانین و مصوبات و نظارت بر دلالی و واسطه گری مردم می‌توانند طعم ارزانی میوه را در کنار فراوانی آن بچشند./فارس