در حال حاضر از مجموع زمین‌های زراعی کشور حدود 6/6 درصد به محصولات جالیزی اختصاص دارد. همچنین میزان تولید این محصولات سالانه حدود 29 میلیون تن است که تنها حدود 10 درصد آن یعنی 3.2 میلیون تن هر ساله صادر می‌شود.
صادرات محصولات آب‌بر و جالیزی یکی از پرچالش‌ترین موضوعات سال گذشته بخش کشاورزی بود، به‌طوری که وزارت جهاد کشاورزی در صدد بود با کاهش صادرات این محصولات زمین‌های بیشتری به کشت محصولات اساسی و استراتژیک کشاورزی همچون گندم، دانه‌های روغنی و جو تبدیل شود.
به این منظور در سال گذشته این وزارتخانه پس از 5 دهه طرح الگوی کشت محصولات کشاورزی را به اجرا درآورد و در کنار آن تسهیلات زیادی به کشت قراردادی محصولات اساسی کشاورزی به کشاورزان اعطا کرد.
ابلاغ عوارض صادراتی محصولات آب‌بر در سال گذشته
در سال گذشته با توجه به نوسانات قیمت پیاز، سیب‌زمینی و خیار، وزارت جهاد کشاورزی بارها برای جلوگیری از صادرات این محصولات و کاهش قیمت داخلی، عوارض و تعرفه‌های صادراتی اعمال کرد، ولی هر بار مجلس شورای اسلامی این تعرفه‌گذاری را به دلیل اینکه باید کشاورزان قبل از کشت محصولشان در این خصوص آگاهی می‌یافتند، لغو کرد.
با این حال زمستان سال گذشته بود که معاونت بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی در نامه‌ای به سازمان توسعه تجارت ایران، عوارض صادراتی برای محصولات جالیزی پیاز، سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، هندوانه، خربزه، ملون و طالبی در سال 1402 را ابلاغ کرد تا مهری بر پایان صادرات گسترده محصولات جالیزی و آب‌بر کشورمان با قیمت پایین صادراتی و مصرف بالای آب باشد.
بر این اساس، میزان عوارض برای پیاز، هندوانه، خربزه، ملون و طالبی 100 درصد ارزش پایه صادراتی و برای سیب‌زمینی و گوجه‌فرنگی 70 درصد ارزش پایه صادراتی تعیین شده است.
با این حال با توجه به ارزآوری صادرات محصولات جالیزی در سال‌جاری، همچنان تصویب نهایی میزان تعرفه اتخاذ شده برای این محصولات در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
ابلاغ مصوبه نهایی تعرفه صادرات محصولات آب‌بر توسط هیأت وزیران
در همین خصوص چندی قبل سیدجمال مدرسی‌دره، سرپرست دفتر توسعه صادرات معاونت بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی در گفتگو با ایانا گفت: در حال بررسی پیشنهادها برای تعیین عوارض صادراتی این محصولات هستیم، هر چند که عوارض 100 درصدی که در سال گذشته وضع شده، همچنان ادامه دارد.
وزارت جهاد کشاورزی مکاتبات زیادی با معاون اول رئیس‌جمهور در این خصوص داشته و سرانجام هیأت وزیران در سال‌جاری میزان عوارض اتخاذ شده بر صادرات محصولات آب‌بر را ابلاغ خواهد کرد.
جزئیات صادرات محصولات جالیزی
براساس آخرین آمار گمرک، در سال گذشته 886 هزار و 735 تن و 491 کیلوگرم به ارزش 194 میلیون و 322 هزار و 22 دلار هندوانه و 278 هزار و 546 تن و 115 کیلوگرم خربزه، ملون و طالبی به ارزش 44 میلیون و 321 هزار و 863 دلار از کشور صادر شده است.
بنابراین، این آمار نشان دهنده آن است که صادرات محصولات جالیزی و آب بر اعم از هندوانه، خربزه، ملون و طالبی به حدود یک میلیون و 200 هزار تن به ارزش حدود 240 میلیون دلار رسیده است.
صادرات جالیزی‌ها به 50 کشور جهان
در سال گذشته انواع میوه‌های جالیزی به 50 کشور جهان شامل اتریش، ارمنستان، استونی، اسپانیا، ازبکستان، استرالیا، استونی، افغانستان، امارات، انگلیس، اوکراین، ایسلند، آلمان، بحرین، بلاروس، بلغارستان، بلژیک، بوسنی و هرزگوین، پاکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، ترکیه، آذربایجان، دانمارک، مقدونیه، رومانی، سوریه، سوئیس، سوئد، سومالی، عراق؛ عمان، روسیه، فرانسه، قرقیزستان، قزاقستان، قطر، کانادا، کویت، گرجستان، لبنان، لهستان، لیتوانی، مالزی، مجارستان، مغولستان، نروژ، نیوزیلند، هلند و یونان صادر شده است./ایانا