معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: هدفگذاری در قانون برنامه ششم دستیابی به ضریب ۹۵ درصدی امنیت غذایی بوده که در این فرجه زمانی این موضوع تحقق پیدا نکرده است.
محمد قربانی معاون وزیر جهاد کشاورزی در برنامه گفتگوی ویژه خبری به سوالات زیر پاسخ داد. همچنین احد آزادی خواه عضو کمیسیون کشاورزی مجلس به صورت تلفنی در این برنامه به چند سوال پاسخ داد که در ادامه می‌خوانید.
در برنامه ششم بحث مهمی روی خودکفایی داشتیم که بتوانیم خودکفایی ۹۵ درصدی داشته باشیم چقدر از این برنامه محقق شد؟
قربانی: بر اساس قانون برنامه ششم هدفگذاری ما دستیابی به ضریب ۹۵ درصدی امنیت غذایی بوده و در این فرجه زمانی این موضوع تحقق پیدا نکرده است. از سال ۹۲ که ضریب امنیت غذایی حدود ۵۳ درصد بود اکنون به ۸۰ درصد رسیده، اما برخی از سیاست‌ها که در سال‌های گذشته اتخاذ شد باعث شد نتوانیم به هدف دست پیدا کنیم. البته اتفاقات دیگری مثل سیل، خشکسالی و تغییرات اقلیمی باعث شد به هدف خود نرسیم. در برنامه ششم هر سال می‌بایست دو درصد سهم کشاورزی از کل سرمایه گذاری افزایش پیدا کند که این اتفاق رخ نداد و مجموعه‌ای از این عوامل باعث عدم دستیابی به این هدف شد.
کمتر از ده روز برای اعلام تعرفه‌های صادراتی محصولات جالیزی باقی مانده، آیا میزان آن مشخص شده است؟
قربانی: طبق آخرین اخبار، کارهای کارشناسی در حال انجام است و قیمت برخی از محصولات مانند گوجه مشخص شده است. درصد یک محصول دیگر هم افزایش داده شد. در کنار افزایش عوارض، درصد آب مجازی هم باید حل شود که هنوز حل نشده است. در شرایطی هستیم که در حال مذاکره با کشورهای اوراسیا برای تعاملات تجاری هستیم که این موضوع برای اعلام تعرفه‌ها مهم است.
برآورد کارشناسی شما از تعرفه‌ها چه قدر است؟
قربانی: نگاه ما این است که برای محصولاتی که به کشورهای اطراف صادر می‌شوند، تعرفه‌هایی در نظر گرفته شود که علاوه بر تأمین نیاز داخلی، جذابیتی برای صادرات به کشورهای اطراف نداشته باشند.
فکر می‌کنید برای ایجاد محدودیت در واردات محصولات آب بر تعرفه باید چقدر باشد؟
آزادی خواه: سیاست مجلس این است که به اندازه‌ای بازدارندگی را بالا ببرد که بتوانیم از منابع آب که در حوزه کشاورزی بسیار مهم است حفاظت کنیم. اصلاح الگوی کشت، جلوگیری از صادرات محصولات آب بر اتفاق نمی‌افتد مگر اینکه به شکلی صادرات مدیریت شود که کشاورز انگیزه‌ای برای صادرات نداشته باشد. ما در زمینه کشت فراسرزمینی و واردات مجازی آب ضعیف عمل کردیم و خطای مدیریتی داشتیم.
مجلس چه کمکی می‌تواند انجام دهد تا ۱۵ درصد متوسط تسهیلات بانک‌های تجاری به بخش کشاورزی پرداخت شود؟
آزادی خواه: نیم درصد آب مجازی برای محصولات مشخص باید اعمال شود و از ظرفیت‌های قانونی در این زمینه استفاده می‌کنیم. در مورد تسهیلات بانک‌ها حداقل دو مرتبه در کمیسیون تخصصی کشاورزی این مسئله را دنبال کردیم، اما باید بگویم بانک‌ها در این زمینه کوتاهی کردند.
چه می‌کنید تا جلوی این کوتاهی را بگیرید؟
آزادی خواه: اگر بانک‌ها کوتاهی کنند مجلس مداخله می‌کند. بهتر است بانک مرکزی در حین اقدام این موضوع را نظارت کند که بانک‌ها بتوانند در سال جاری به تهعدات ۱۵ درصدی خود عمل کنند. البته در حال حاضر هم این موضوع را در برنامه‌ها قرار دادیم و دو جلسه با این موضوع برگزار کردیم.
اگر تا پایان شهریور عدد مشخص نشد، مجلس چه اقدامی انجام خواهد داد؟
آزادی خواه: این حوزه نیازمند تعامل بین مجلس و دولت است، اما اگر لازم باشد مجلس ورود کند حتماً این کار را انجام خواهیم داد. بعضاً در مواردی مثل نیم درصد آب مجازی و در مسائلی که قانون به ما اجازه می‌دهد کارهایی را که عقب افتاده است انجام دهیم.
اگر جذابیت صادرات محصولات آب بر کاهش پیدا نکند، می‌توانیم به هدف تولید ۹۰ درصدی اقلام اساسی و امنیت غذایی برسیم؟
ورمزیاری کارشناس حوزه کشاورزی: سیاست‌های کلی برنامه هفتم توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شد که در آن بحث تولید ۹۰ درصد کالاهای اساسی مطرح شده است. باید سیاست‌های مناسبی در این زمینه اتخاد شود و یکی از آن‌ها این است که محصولات جالیزی را اضافه بر سازمان تولید نکنیم و صادرات انجام ندهیم که هم مصرف آب را افزایش می‌دهد و هم از تولید محصولات کشاورزی باز می‌مانیم. باید سیاست‌های متوازنی اتخاذ شود که هم قیمت محصولات اساسی بالاتر برود و هم سودآوری این محصولات افزایش زیادی پیدا نکند.
عدد تعرفه برای ایجاد بازدارندگی باید چقدر باشد؟
ورمزیاری: شاید در حال حاضر نتوانیم در مورد ارقام صحبت کنیم چراکه نیاز به یک کار کارشناسی دارد و با جمیع جوانب باید این تعرفه تعیین شود. زیرا ارزآوری بخش کشاورزی هم مهم است.
اگر تمامی اقدامات انجام شود، چقدر به نفع کشور خواهد شد؟
قربانی: همانطور که قول دادیم، اصلاح الگوی کشت را به زودی ابلاغ خواهیم کرد و چند موضوع مثل مزیت‌های منطقه‌ای و سیاست‌های حمایتی در نظر قرار دادیم. پیش بینی ما این است که با این الگوی کشت، در شاخص خود اتکایی رشد خوبی را خواهیم داشت و در برخی محصولات از ۸۰ تا ۱۳۰ درصد به درجه خود اتکایی خواهیم رسید.
/مهر