طی سال گذشته صادرکنندگان گز از صادرات این محصول به 26 کشور جهان، درآمد 33 میلیارد تومانی کسب کردند.
گز یکی از اختصاصی‌ترین محصولات تولیدی و صادراتی ایران در سراسر جهان است. سوغاتی که به نظر می‌رسد جایگاه خود را در بازارهای جهانی هم پیدا کرده و به جای حمل مسافری، به کالایی صادراتی تبدیل شده است.
این محصول به دلیل استفاده از مواد طبیعی و بدور بودن از هرگونه افزودنی‌های شیمیایی در پخت آن، بهعنوان یک شیرینی مغذی به سبد تغذیه کشورهای دیگر هم راه یافته است.
سالانه بخش زیادی از گز تولید شده در کشورمان روانه بازارهای اروپایی و کشورهای خاورمیانه می‌شود. عمده محصول صادراتی از اصفهان راهی آن سوی مرزها می‌شود.
با این حال مرکز اصلی تولید گز ایران در شهرستان بلداجی استان چهارمحال و بختیاری است. به طوری که بیشتر مغازه‌ها و خانه‌های این شهرستان به تولید گز اختصاص پیدا کرده‌اند؛ از این رو دیگر نمی‌توان گفت اصفهان مرکز اصلی تولید گز ایران است.
محبوبیت گز در کشورهای اروپایی و همسایه
کشورهای خاورمیانه خصوصا کشورهای زیارتی یکی از اصلی‌ترین قطب‌های صادرات گز به شمار می‌روند از طرف دیگر به دلیل توریستی بودن اصفهان بخش زیادی از گز تولید شده توسط گردشگران به کشورهای دیگر برده می‌شود.
در واقع مردم کشورهای عربی حاشیه خلیج‌‌‌فارس به دلیل داشتن ذائقه‌‌‌ای نزدیک به مردم ایران، خرید گز از اصفهان را بهعنوان سوغات در اولویت خود قرار می‌دهند و با توجه به تمکن مالی این کشورها می‌توان صادرات بخش زیادی از گز را به این کشورها انجام داد.
از ذکر این نکته نیز نباید غافل شد که کشورهای همچون آمریکا و کانادا از مشتریان پروپاقرص این محصول در سالیان گذشته بودند هر چند در سال گذشته هیچ محموله گزی به آمریکا صادر نشده است.
چالش‌ها و مشکلات تولید گز در کشور
عدم دسترسی مستقیم به بازار مصرف، نداشتن تشکیلات صنفی منسجم و ضعف برنامه‌‌‌ریزی برای صادرات، باعث می‌شود که بازاریابی و فروش به‌‌‌وسیله واسطه‌‌‌ها صورت گیرد و افزایش بی‌‌‌رویه قیمت فروش را به دنبال داشته باشد.
به‌‌‌عبارت‌‌‌دیگر زنجیره تولید گز در کشور از تهیه مواد اولیه تا روند تولید، بسته‌‌‌بندی، بازاریابی، توزیع و فروش هنوز به شیوه سنتی و قدیم آن انجام می‌شود. در دسترس نبودن نرخ واقعی تولید، فروش و صادرات باعث شده تا نتوان برای آینده این شغل برنامه‌‌‌ریزی مدونی انجام داد. درجا زدن و بی‌‌‌توجهی به شیوه‌‌‌های مدرن تولید، بازاریابی، فروش و برندینگ به تعطیلی کارگاه‌‌‌ها منجر شده که البته همه این عوامل به‌‌‌صورت مستقیم به تولیدکنندگانی مربوط می‌شود که ظاهرا تمایلی به تغییر مسیر خود ندارند.
همچنین عدم‌ثبات قیمت و کیفیت مواد اولیه مهم گزسازی ازجمله گزانگبین، شکر، مغز پسته و بادام و گلوکز مشکلی است که تولید گز را تحت‌‌‌الشعاع قرار می‌دهد.
به‌‌‌عبارت‌‌‌دیگر افزایش افسارگسیخته قیمت مواد اولیه نه‌‌‌تنها قیمت‌گذاری گز را با مشکل مواجه می‌کند بلکه با رشد قیمت تمام‌‌‌شده و عدم‌توان خرید مشتری، تقاضای خرید برای محصول بی‌‌‌کیفیت افزایش می‌‌‌یابد. این موضوع باعث تعطیلی کارگاه‌‌‌های اصیل و رونق کارگاه‌‌‌های بدون کیفیت و زیر‌پله‌‌‌ای می‌شود.
جزئیات صادرات گز
براساس آمار گمرک در سال گذشته 552 تن و 748 کیلوگرم گز به ارزش یک میلیون و 172 هزار و 296 دلار یا 33 میلیارد و 27 میلیون و 77هزار تومان از کشور صادر شده است.
این در حالی است که در سال 1400 حدود یک هزار و 87 تن و 684 کیلوگرم گز به ارزش یک میلیون و 736 هزار و 811 دلار یا 40 میلیارد و 435 میلیون و 520 هزار تومان صادر شده بود.
این آمار نشان دهنده آن است که صادرات گز به لحاظ وزنی با کاهش 49 درصدی و به لحاظ ارزش دلاری با کاهش 33 درصدی و به لحاظ ارزش تومانی با کاهش 18 درصدی روبرو بوده است.
26 کشور جهان مشتری گز ایران
طی این مدت اتریش، استرالیا، افغانستان، امارات متحده عربی، انگلستان، آفریقای جنوبی، آلمان، بحرین، پاکستان، ترکیه، جمهوری آذربایجان، ژاپن، سنگاپور، سوئیس، سوئد، عراق، عمان، روسیه، قزاقستان، قطر، کانادا، کویت، گرجستان، مالزی، موریس و هلند 26 مقصد صادرات گز ایران بوده‌اند./ایانا