به گفته کارشناس ارشد برنامهها در دفتر توسعه سازمان ملل متحد (UNDP)، خاک سالم زیربنای امنیت غذایی، سلامت شهروندان و تابآوری در برابر تغییر اقلیم است و فرسایش و تخریب خاک و گسترش بیابانزایی تهدیدی جدی برای توسعه پایدار کشور محسوب میشود.
به گزارش آب و غذا به نقل از ایانا ، کارشناس ارشد برنامهها از دفتر توسعه سازمان ملل متحد UNDP ، خاک را نه تنها یک منبع طبیعی بلکه ستون فقرات امنیت غذایی، سلامت شهروندان و توسعه پایدار دانست و افزود: «اگر آب را خون حیات بدانیم، بدون خاک سالم، نه شهر سالم و پایدار و نه اقتصاد پایدار خواهیم داشت.»
زهرا گلشن در سمپوزیوم بین المللی «خاک سالم و مدیریت جامع حوزه های آبخیز شهری» گفت: «فرسایش و تخریب خاک و گسترش بیابانزایی در سطح جهانی به یکی از جدیترین تهدیدها برای تحقق اهداف توسعه پایدار تبدیل شده و طوفانهای گرد و غبار نمونه روشن این پیوند میان خاک، اقلیم و معیشت مردم است.»
«ایران بهعنوان بخشی از کمربند جهانی گرد و غبار، سالهاست با این پدیده مواجه بوده و از خوزستان، ایلام و کرمانشاه تا سیستان و بلوچستان، طوفانهای گرد و غبار گ ناشی از فرسایش خاک، به یک چالش ملی تبدیل شده است.»
«این پدیده فقط هزینه محیط زیستی ندارد بلکه فرصتهای توسعه را نیز از ما میگیرد؛ تعطیلی مدارس، کاهش بهرهوری و افت تولید کشاورزی، فشار مضاعف بر نظام سلامت و مهاجرت از روستاها پیامدهای آن است.»
گلشن با اشاره به نقش زنان در تحمل بار این مشکلات گفت: «اگر خاک را از دست بدهیم، بخشی از آینده اشتغال، امنیت و عدالت اجتماعی را از دست خواهیم داد.»
او با اشاره به تخریب سرزمین و از دست رفتن پوشش گیاهی بهعنوان یکی از ریشههای اصلی طوفانهای گرد و غبار، به ویژه در تالابها و اراضی کشاورزی حاشیه بیابانها، گفت: «خشک شدن تالابها، مانند هامون در سیستان و بلوچستان، موجب تبدیل بخشهایی از بسترهای آبی به کانونهای جدید گرد و غبار شده است.»
«بدون سرمایهگذاری همزمان روی خاک، مدیریت هوشمند آب و بازگرداندن پوشش گیاهی، هر سال بخش مهمی از فرصت جبران از دست میرود.»
او در ادامه به پروژههای موفق دولت جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد و گفت: «با مشارکت کشاورزان و جوامع محلی، الگوهای کشت به سمت کشاورزی پایدار و کممصرف هدایت شده، مصرف آب و نهادههای شیمیایی کاهش یافته و حاصلخیزی خاک بهبود یافته است و در این راستاحضور تسهیلگران محلی، زنان کشاورز و جوامع محلی در این پروژهها بسیار مؤثر بوده است.»
گلشن همچنین به پروژه مدیریت مشارکتی منابع طبیعی و توسعه روستا در راستای ترسیب کربن اشاره کرد و خاطرنشان کرد: «این تجربه نشان داد که با همراهی جوامع محلی، اراضی تخریبشده احیا و پوشش گیاهی افزایش پیدا کرده و فرسایش بادی و آبی کاهش یافته است؛ گروههای توسعه روستایی، صندوقهای خرد و تعاونیهای محلی نیز شکل گرفتند که به بهبود معیشت مردم کمک کرده و بخشی از بار روی منابع طبیعی را کاهش دادهاند.»
به گفته کارشناس ارشد برنامهها از دفتر توسعه سازمان ملل متحد، در سطح سیاستگذاری، دبیرخانه ملی، هماهنگی مدیریت پدیده گرد و غبار و اسناد حوزه حفاظت خاک، گامهایی برای برنامهریزی مبتنی بر شواهد، توسعه مدلهای مشارکتی و بسیج منابع مالی بینالمللی برداشته شده است.
«حفاظت از خاک برای امنیت غذایی، سلامت عمومی، کاهش خطر بلایا و سازگاری با تغییرات اقلیم ضروری است.»
گلشن با تأکید بر کوتاه بودن پنجره فرصت گفت: «هر هکتار زمینی که فرسوده شود، میتوانست مزرعه پایدار، کسبوکار سبز یا فضایی برای توسعه تابآور شهری باشد.»
«اگر امروز در حفظ و حفاظت از خاک و مدیریت پایدار حوزههای آبخیز سرمایهگذاری کنیم، نه تنها از خسارات آینده جلوگیری میکنیم بلکه ظرفیتهای تازهای برای اشتغال جوانان، توانمندسازی جوامع و توسعه اقتصاد سبز و تابآور ایجاد خواهیم کرد».
«آیندهای که خاک در آن نقطه قوت توسعه کشور باشد، ممکن است و برنامه عمران سازمان ملل در ایران آماده همراهی برای تحقق این مسیر است».