هر شرکت جهانی که در صنایع غذایی مشغول است، دارای نقاط قوت و چالش‌های منحصربه‌فرد خود است. در این گزارش شرکت‌های بزرگ مواد غذایی در شمال آفریقا و خاورمیانه به علاوه پاکستان و هند تجزیه‌وتحلیل می‌شوند.
به گزارش آب و غذا به نقل از تجارت نیوز ، در شمال آفریقا و خاورمیانه، شرکت‌های متعددی در صنعت غذا در حال فعالیت هستند. هند و پاکستان نیز از کشورهای نزدیک و تاثیرگذار بر صنعت غذایی این منطقه هستند. اما چه تعداد از این شرکت‌ها شناخته شده‌اند و چه تعداد با نام‌های متفاوت حتی در ایران در حال فعالیت هستند؟
المراعی
در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA)، المراعی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین و تأثیرگذارترین شرکت‌های مواد غذایی شناخته می‌شود. دفتر مرکزی این شرکت در ریاض قرار دارد. المراعی به خاطر طیف گسترده‌ای از محصولات لبنی، از جمله شیر، ماست، پنیر و غیره مشهور است اما در بخش‌های دیگری مانند آبمیوه‌ها، نانوایی و شیرینی‌پزی، طیور و تغذیه نوزادان نیز فعالیت دارد. المراعی در کشورهای مختلف در سراسر منطقه MENA فعالیت می‌کند و یکی از بازیگران اصلی صنعت غذا و نوشیدنی در آنجا است.
درآمد: تقریباً 5.22 میلیارد دلار (2023)
تعداد کارمندان: بیش از 40000 نفر
المراعی که تولیدکننده‌ای قوی در لبنیات است، با طیف وسیعی از محصولات بر بخش لبنیات در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا تسلط دارد. این شرکت با تقویت زنجیره تأمین خود، از کشاورزی و پردازش تا توزیع و کنترل کیفیت را تحت کنترل دارد. از معدود موارد تهدیدکننده این هولدینگ، تمرکز جغرافیایی این شرکت است که عمدتاً بر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس (GCC) گذاشته شده و تنوع آن را محدود می‌کند. همچنین مدیریت عملیات کشاورزی و فرآوری گسترده میتواند هزینه‌بر باشد.
گروه صافولا (Savola)
دفتر مرکزی صافولا نیز در عربستان سعودی است اما این بار در جده و عمدتاً در خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) فعالیت می‌کند. تمرکز آن بر روغن‌های خوراکی، شکر، ماکارونی و غذاهای منجمد و خرده‌فروشی است.
درآمد: تقریباً 7.1 میلیارد دلار (2023)
کارمندان: تقریباً 17000 نفر
صافولا در سراسر منطقه منا فعالیت می‌کند و دارای سهم قابل توجهی از بازار نه تنها در کشور خود، بلکه همچنین در کشورهایی مانند مصر و ایران (شرکت صنعتی بهشهر و مارگارین، نام‌های تجاری لادن، بهار، نسترن) است. این شرکت دارای چندین کارخانه تولید مواد غذایی و فروشگاه‌های خرده‌فروشی در این مناطق است. صافولا میتواند با گسترش بازار هدف خود مناطق بیشتری را مورد پوشش قرار داده و سود خود را بالا ببرد. این امر موجب می‌شود کمتر در برابر نوسانات اقتصادی منطقه‌ای آسیب‌پذیر باشد.
گروه اغذیه (أغذیة)
گروه اغذیه در ابوظبی امارات متحده عربی مستقر است؛ و بر طیف گسترده‌ای از محصولات غذایی و نوشیدنی از جمله بطری‌های آب آشامیدنی، آرد، خوراک حیوانات، لبنیات و غذاهای منجمد تمرکز دارد.
درآمد: تقریباً 700 میلیون دلار (2023)
تعداد کارمندان: حدود 4000 نفر
گروه اغذیه اساساً در امارات متحده عربی فعالیت می‌کند اما فعالیت خود را در سایر کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا با کارخانه‌های تولیدی و شبکه‌های توزیع در سراسر منطقه گسترده‌تر کرده است. شبکه توزیع قوی آن به رساندن محصولات به سراسر امارات متحده عربی و فراتر از آن کمک می‌کند. وابستگی قابل توجه این شرکت به بازار امارات متحده عربی و با فعالیت جهانی محدود آن یکی از تهدیدهایی است که گروه اغذیه میتواند با رشد و گسترش خطوط تولید و ورود به بازارهای جدید، آن را به فرصت تبدیل کند. این برند همچون برندهای دیگر، با رقابت شدید برندهای داخلی و بین‌المللی در بخش‌های مختلف محصول مواجه است.
انگرو فودز (Engro Foods)
دفتر مرکزی این شرکت در کراچی پاکستان است و با برندهایی Olper's و Omung شناخته می‌شود.
درآمد: تقریباً 450 میلیون دلار (2023)
تعداد کارمندان: حدود 2500 نفر
تمرکز بر کیفیت و نوآوری محصولات لبنی از نقاط قوت این برند است. همچنین شبکه توزیعی قوی در سراسر پاکستان دارد. البته گزارش‌ها نشان داده اند که این شرکت در برابر نوسانات اقتصادی و فشارهای تورمی در پاکستان آسیب‌پذیر است.
شرکت ملی صنایع غذایی (NFIC)
دفتر مرکزی این شرکت در جده عربستان سعودی است و سبد محصولات متنوعی شامل تنقلات، محصولات لبنی و نوشیدنی‌ها دارد.
درآمد: تقریباً یک میلیارد دلار (2023)
تعداد کارمندان: حدود 3500 نفر
این شرکت به خوبی در عربستان سعودی تثبیت شده و در منطقه شورای همکاری خلیج فارس در حال گسترش است. ارزش ویژه برند آن به شناخته‌شده بودن آن به محصولات محبوب در بازار عربستان است. از آنجایی که این شرکت، شرکت ملی صنایع غذایی عربستان است، نمی‌توان خرده گرفت اما قابل ذکر است که به شدت به بازار عربستان متکی است و گسترش بین‌المللی آن بسیار کند پیش می‌رود.
هیئت توسعه ملی لبنیات (NDDB)
دفتر مرکزی این هیئت در شهر آناند هند و به صورت تعاونی اداره می‌شود که شامل میلیون‌ها کشاورز لبنیاتی است که به صورت ثابت شیر خام عرضه می‌کنند.
درآمد: تقریباً 3.5 میلیارد دلار (2023)
این تولیدکننده پیشرو در بخش لبنیات هند با مارک‌هایی مانند Amul، در صورتی که به نوآوری و توسعه مستمر محصولات خود ادامه بدهد، میتواند حضور محدود بین المللی فعلی خود را گسترش داده و تنها بر بازار هند متمرکز نباشد. البته مدیریت یک شبکه تعاونی گسترده میتواند پیچیده باشد.
شرکت غذایی کویت
(مجموعة أمریکانا)
شرکت غذایی کویت که به عنوان گروه آمریکانا تجارت می‌کند، یک شرکت غذایی کویتی است که دفتر مرکزی آن در شهر کویت قرار دارد.
درآمد: تقریباً 2.5 میلیارد دلار (2023)
تعداد کارمندان: حدود 40000 نفر
زنجیره تأمین این شرکت از تولید و توزیع گرفته تا عرضه محصولات در رستوران‌ها گسترده شده است. آمریکانا به خوبی در شورای همکاری خلیج فارس تثبیت شده و در منطقه وسیع‌تر MENA در حال گسترش است. این شرکت در قزاقستان نیز فعالیت دارد و دارای پورتفولیو خوبی از برندها مانند KFC و Pizza Hut در سراسر منطقه است. البته آمریکانا باید مراقب باشد که به این گستردگی خود در بازار GCC متکی نباشد و برای آینده برنامه‌ریزی کند چراکه نوسانات بازار میتواند به کسب‌وکار این شرکت ضربه بزند. البته مدیریت عملیات‌های متنوع در بخش‌های مختلف نیز میتواند چالش‌برانگیز باشد.
دو شرکت قابل توجه دیگر که در عربستان فعالیت دارند، شرکت ملی توسعه کشاورزی (نادک) و سدافکو هستند. دفتر مرکزی شرکت ملی توسعه کشاورزی (الشرکة الوطنیة للتنمیة الزراعیة (نادک)) در ریاض عربستان سعودی قرار دارد. این شرکت به تولید محصولات لبنی، آب میوه و محصولات کشاورزی می‌پردازد. دفتر مرکزی شرکت لبنیات و مواد غذایی عربستان سعودی (شرکة سدافکو للمنتجات الغذائیة والألبان) نیز در جده است. این شرکت تولیدکننده محصولات لبنی شامل شیر، پنیر، بستنی و همچنین رب گوجه‌فرنگی و تنقلات است. سدافکو فعالیت‌های قابل توجهی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا و سهم گسترده‌ای در چشم‌انداز صنایع غذایی در آنجا دارد. این شرکت در جنبه‌های مختلف تولید، فرآوری و توزیع غذا نقش دارد و محصولات خود را هم به بازارهای داخلی هم به بازارهای بین‌المللی عرضه می‌کند.
نتیجه‌گیری
گروه صافولا و المراعی با فعالیت گسترده و حضور قوی برندشان، رهبران بازار در منطقه منا هستند. انگرو فودز و NDDB در کشورهای مربوطه خود پیشتاز هستند و سهم قابل توجهی از بازار پاکستان و هند را دارند. گروه صافولا و المراعی رهبران بازار مواد غذایی منا هستند و از سبدهای تجاری قوی و عملیات منطقه‌ای گسترده استفاده می‌کنند. انگرو فودز و NDDB نیز در بازارهای داخلی خود با سهم بازار قابل توجه و محصولات نوآورانه برتری دارند. گروه اغذیه و آمریکانا در حال گسترش خطوط تولید و حضور خود در بازار هستند.
گروه صافولا و گروه اغذیه خطوط تولید متنوعی برای تأمین نیازهای مختلف مصرف‌کنندگان در منطقه دارند. المراعی دارای موقعیت‌های مالی قوی است اما با هزینه‌های عملیاتی بالایی روبروست. گروه اغذیه حضور منطقه‌ای قوی دارد و در سطح بین‌المللی در حال گسترش است.
گروه صافولا و المراعی با چالش‌های ناشی از بررسی‌های نظارتی و نوسانات اقتصادی در منطقه منا روبرو هستند. انگرو فودز و NDDB نیاز به مدیریت نوسانات اقتصادی و محیط‌های پیچیده نظارتی دارند. هر شرکت باید چالش‌های اقتصادی منطقه‌ای، محیط‌های نظارتی و ترجیحات مصرف‌کننده در حال تکامل را برای حفظ و رشد موقعیت بازار خود در صنعت غذایی رقابتی منا بررسی کند.