طی یک دهه اخیر میزان کل واردات قهوه به کشور 143 هزارو 788 تن بوده است. حدود 36 درصد کل وزن واردات مربوط به دوسال اخیر بوده است.
قهوه در نقاط استوایی می‌روید. از جمله مطرح‌ترین کشورهای پرورش‌دهنده قهوه در جهان می‌توان به کشور برزیل اشاره که یک سوم قهوه دنیا را تولید می‌کند. قهوه تولید شده در برزیل شامل قهوه عربیکا و روبوستا است. ویتنام نیز در رده دوم تولید قهوه جهان قرار دارد. همچنین کشور اندونزی با تولید سه چهارم قهوه جهان در رده سوم تولیدکنندگان این نوشیدنی پرمخاطب قرار گرفته است.
تجارت قهوه دومین تجارت بزرگ جهان است. بیشترین واردات قهوه به ایران از نوع قهوه عربیکا است. با وجود اینکه ایران پرورش‌دهنده قهوه نیست اما فعالان اقتصادی ایران موفق شده‌اند تا با فرآوری قهوه وارداتی، محصولاتی با ارزش افزوده بیشتر به نقاط مختلف جهان صادر کنند.
بررسی آمار گمرک نشان می‌دهد که طی 10 سال گذشته 6 هزار و 492 تن قهوه به ارزش 26 میلیون 601هزار و 34 دلار از ایران صادر شده است که از این میزان 15.5 درصد کل صادرات دهه اخیر در سال 1401 و چهارماهه نخست 1402 بوده است. در این مدت یک هزار و 12 تن قهوه به ارزش پنج میلیون و 489 هزار و 674 دلار از ایران صادر شده است.
فراز و فرود محبوبیت قهوه در ایران
قهوه در ایران از اواسط دوره‌ی صفویه فراگیر شد و مصرف آن به‌صورت فزاینده در قهوه‌خانه‌ها شکل گرفت. بسیاری از مورخان درباره عادات قهوه نوشی ایرانیان در سفرنامه‌های خود مطالبی را درج کرده‌اند. اما سابقه آشنایی ایرانیان با قهوه به سال‌های دورتر باز می‌گردد.
بر اساس اسناد تاریخی، ایرانیان دست کم از دوره زکریای رازی با این نوشیدنی آشنا بودند. در آن زمان قهوه به‌عنوان گیاهی دارویی شناخته می‌شد و در طب از دانه سبز، پوسته یا جوشانده آن استفاده می‌کردند. اهمیت مصرف قهوه در طب ایرانی تا جایی بود که حدود ۴۰۰ سال پیش قاضی‌بن کاشف‌الدین محمد یزدی رساله‌ای درباره‌ی خواص چوب چینی، چای و قهوه نوشت.
بر اساس شواهد موجود، در دوران صفویه، قهوه و قهوه‌خانه در شهرهای مهم ایران مانند اصفهان محبوبیت بسیار یافت. در بعد از دوره صفویه اطلاعات دقیقی درباره عادت قهوه نوشی ایرانیان وجود ندارد اما حدود سال‌های ۱۱۷۵ شمسی مطابق با آغاز سلسله‌‌ی قاجاریه، آنتوان گیوم اولیویه فرانسوی شرح دقیقی از وضعیت قهوه و قهوه‌خانه در ایران می‌دهد: «اصل قهوه از بلاد عرب است که در ایران زمانی بسیار دور مستعمل بود». در این دوره در وصف قهوه قجری و حذف افراد بوسیله قهوه مسموم، روایت‌های زیادی نوشته شده است.
در اواخر دوران قاجار، تغییر سبک زندگی در کنار حساسیت حاکمان بر تجمع افراد در مکان‌هایی مانند قهوه‌خانه‌ها، همچنین انقلاب صنعتی و وقوع جنگ جهانی اول، الگوی مصرف چای و قهوه در دنیا را تغییر داد و ایران نیز از این قاعده مستثنی نبود. این تحولات به‌تدریج قهوه را از سفره هموطنان دور کرد و به شکلی چای جایگزین این نوشیدنی شد. اما چندی است که مصرف قهوه باز هم در میان مردم رایج شده است و آثار آن در آمار واردات و صادرات قهوه به ایران نمایان است.
امارات بزرگترین منبع واردات قهوه به ایران
بنا بر آمار موجود؛ امارات بزرگترین منبع واردات قهوه به شمار می‌آید و بعد از آن ایتالیا ، ترکیه و اندوزی در رده‌های بعدی واردات قهوه به ایران قرار دارند.
طبق آمار گمرک در چهار ماهه نخست امسال میزان واردات قهوه به کشور، 15 هزار و 176 تن به ارزش 46 میلیون و 206 هزار و 688 دلار بوده است و در سال 1401 میزان واردات 36 هزار و 328 تن به ارزش 104 میلیون و 694 هزار و 865 دلار به ثبت رسیده است. این آمار حاکی از آن است که طی دوسال اخیر واردات قهوه به کشور افزایش چشمگیری داشته است.
همچنین طی یک دهه اخیر میزان کل واردات قهوه به کشور 143 هزارو 788 تن به ارزش 471میلیون و849 هزار و 222 دلار بوده است که از میزان کل وزن واردات حدود 36 درصد آن مربوط به دوسال اخیر بوده است.
روح الله لطیفی قائم مقام باشگاه تجار ایران و آفریقا اعلام کرد: امسال واردات قهوه از آفریقا 886 هزار دلار بوده است./ایانا