رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی گفت: ژنوم «زرشک» اولین بار در ایران تعیین توالی می‌شود که در زمینه ایجاد ارزش افزوده برای این محصول، تحول آفرین است.
سید مجتبی خیام نکویی در آیین اختتامیه دومین جشنواره ملی زرشک خراسان جنوبی در فرهنگسرای شهر بیرجند افزود: برنامه‌ای تدارک دیده شده که بتوانیم تحول چشمگیر و ملی در تحقیقات زرشک خراسان جنوبی ایجاد کنیم و اجرای یک پروژه کلان برای تعیین توالی کل ژنوم (دستورالعمل‌های ژنتیکی) زرشک در کشور است.
تاکنون هیچ محصولی در ایران کل ژنوم آن تعیین توالی نشده است لذا طی یک سال کل ژنوم زرشک ایران که متعلق به خراسان جنوبی بوده، توالی‌یابی می‌شود.
اهمیت این پروژه زیاد است و اگر دانشگاه‌های علوم پزشکی بخواهند در بخش دارو و درمان کار فاخر و ارزشمندی در حوزه ارزش افزوده زرشک انجام دهند، نیاز به تعیین توالی ژنوم است.
وجود ظرفیت‌ها و توانمندی‌ها زیادی که در بخش کشاورزی کشور وجود دارد موجب شده اکنون ۱۲۵ میلیون تن تولیدات بخش کشاورزی ما باشد که بیش از ۸۰ درصد تولید این بخش با ضریب بیش از ۸۰ درصد تامین کننده نیاز کشور است.
اگرچه برای تامین کمتر از ۲۰ درصد تولیدات کشاورزی مورد نیاز کشور سالانه ارز از کشور خارج می‌شود ولی حدود ۶ میلیارد دلار ارز حاصل از صادرات کشاورزی بوده که تنها یک میلیارد دلار به پسته اختصاص دارد.
از ۱۳ اقلیم دنیا، ۱۱ اقلیم در ایران وجود دارد و این ظرفیت موجب شده تولیدات متنوع در بخش کشاورزی به دست آید.
رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با اشاره به اینکه ایران دارای ۳۰۰ روز آفتابی است که منبع انرژی عظیم در بخش کشاورزی محسوب می‌شود گفت: حدود چهار میلیون و ۵۰۰ هزار بهره‌بردار در بخش کشاورزی فعالیت دارند که این ظرفیت جای خوشحالی دارد.
خراسان جنوبی با دارا بودن رتبه اول تولید زرشک بی دانه، رتبه دوم تولید زعفران، رتبه پنجم تولید گل نرگس، رتبه ششم تولید پنبه و پسته و رتبه هشتم تولید انار و بادام از ظرفیت‌های خوبی در بخش کشاورزی برخوردار است.
نیروی انسانی نخبه، فرهیخته و توانمند بهترین ظرفیت خراسان جنوبی است که اگر از آن استفاده شود ارزش افزوده خوبی حاصل خواهد شد.
زرشک خراسان جنوبی قابلیت تبدیل شدن به یک اقتصاد را دارد لذا محصول زرشک در این استان باید تبدیل به یک اقتصاد با جوانب مختلف شود و از آنجایی که خام فروشی می‌شود، ارزش افزوده کمی برای زرشک‌کاران استان و کشور دارد.
طبق قولی که سال گذشته داده شد راه‌اندازی مرکز آموزش و ترویج زرشک انجام شد و امسال هم معاونت آموزش و ترویج برای تقویت این موضوع برنامه‌هایی را تدارک دیده است.
وی با بیان اینکه سه قول تحول‌آفرین برای زرشک خراسان جنوبی می‌دهیم افزود: برای ایجاد ارزش افزوده زرشک باید تحقیقات عمقی صورت گیرد که در این راستا برای اولین بار ژنوم زرشک در ایران تعیین توالی می‌شود.
خیام نکویی با بیان اینکه بازاریابی زرشک یکی از مهمترین مشکلاتی است که همواره وجود داشته است گفت: با یکی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای حاکمیتی مذاکره شده تا جایگاهی را برای محصول زرشک بدون گرفتن هزینه در اختیار قرار دهد.
وی درباره سومین اقدام برای زرشک گفت: امسال ایجاد ۱۰۲ مزرعه از مزارع نوآور بهره‌ور را در کل محصولات باغی، زراعی و دامی شیلاتی ایجاد خواهیم کرد تا این مزارع همه دانش‌هایی که در داخل و خارج از کشور در حوزه آن محصول انجام شده را مورد استفاده قرار دهند و از این تعداد ۲ مزرعه زرشک به خراسان جنوبی اختصاص دارد.
با هماهنگی رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی امروز ۲ مزرعه زرشک استان به عنوان باغات نوآور بهره‌ور زرشک ایران انتخاب و گواهی آن صادر می‌شود.
در این راستا همه موسسات تحقیقاتی بخش کشاورزی در سراسر کشور به ویژه در مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان دانش، فناوری و مجموعه بسته‌های آموزشی و ترویجی را در اختیار آن مزرعه نوآور و بهره‌ور قرار می‌دهند.
سه اقدامی که برای حمایت از خراسان جنوبی لحاظ شده حاصل آن دانش بنیان شدن زرشک کشور و محصول آن بهره‌وری است که امیدواریم طی یک سال عملیاتی شود.
انتظار داریم زرشک خراسان جنوبی به اقتصاد منطقه‌ای تبدیل شود و حتی فراتر از مرزهای آن بتواند برای کشور ارزش افزوده ایجاد کند که توسعه صادرات، گسترش بازارهای داخلی و بین المللی، برندسازی و ترغیب سرمایه ذاران برای حوزه زرشک را به دنبال داشته باشد.
دومین جشنواره ملی زرشک با شعار "زرشک خراسان جنوبی برای همه جهانیان" در فصل برداشت این محصول از ۲۹ مهر تا سوم آبان در استان خراسان جنوبی برگزار شد.
این استان رتبه اول تولید زرشک و عناب و رتبه دوم تولید زعفران را در کشور دارد به طوری که ۹۸ درصد سطح زیر کشت زرشک ایران مربوط به خراسان جنوبی است و ۳۸ هزار بهره‌بردار در این زمینه فعالیت دارند./ایرنا